rozwiń ›

Matura 2025 z języka polskiego

Już wkrótce rozpoczną się matury w 2025 roku. Tradycyjnie już jako pierwszy odbędzie się egzamin dojrzałości z języka polskiego na poziomie podstawowym. Będzie miał on miejsce w poniedziałek, 5 maja o godzinie 09:00. Maturę z języka polskiego na poziomie rozszerzonym absolwenci zdawać będą w środę, 21 maja.

Reklama

Matura z języka polskiego sprawdza m.in. znajomość lektur obowiązkowych. Z nią też związany jest błąd kardynalny, którego wyjątkowo obawiają się maturzyści. Jego popełnienie znacząco wpływa na wynik egzaminu. Błąd kardynalny można popełnić w ostatniej części egzaminu pisemnego z języka polskiego, czyli w wypracowaniu.

Co to jest błąd kardynalny?

Błąd kardynalny to błąd rzeczowy, który świadczy o nieznajomości lektury obowiązkowej, w tym jej fabuły i losów głównych bohaterów. Może również dotyczyć całkowicie nieuprawnionej interpretacji lektury, która zniekształca tok rozumowania i argumentacji w wypracowaniu.

Zgodnie z definicją zawartą w "Informatorze o egzaminie maturalnym z języka polskiego" opublikowanym przez CKE: Błąd kardynalny to błąd rzeczowy świadczący o: 1) nieznajomości treści lektury obowiązkowej, do której odwołuje się zdający, w zakresie: a) fabuły, w tym głównych wątków utworu; b) losów głównych bohaterów, w tym np. łączenie biografii różnych bohaterów; LUB 2) całkowicie nieuprawnionej interpretacji lektury obowiązkowej będącej falsyfikacją danego tekstu.

Reklama

W wypracowaniu na maturze z języka polskiego maturzysta musi odwołać się do lektury obowiązkowej, która została wskazana w poleceniu lub znajduje się na liście lektur. Wspomniane odwołanie musi mieć jednak charakter analityczny, a nie jedynie informacyjny. Wystarczy, że w wypracowaniu znajdzie się przynajmniej jedno tego typu zdanie.

Jakich lektur dotyczy błąd kardynalny?

Błąd kardynalny dotyczy tylko lektur obowiązkowych, które zostały wskazane w podstawie programowej i które zostały tam określone, jako lektury do omówienia w całości. W związku z tym pomyłka dotycząca lektury omawianej tylko we fragmentach lub lektury nieobowiązkowej nie jest uznawana za błąd kardynalny.

Przykłady błędów kardynalnych

Przykładem błędu kardynalnego może być mylenie postaci z różnych lektur lub podawanie całkowicie nieprawidłowej fabuły. Na przykład, stwierdzenie, że Izabela Łęcka była bohaterką "Pana Tadeusza" i budowanie na tym całości argumentacji.

Konsekwencje popełnienia błędu kardynalnego na maturze

Popełnienie błędu kardynalnego skutkuje otrzymaniem 0 punktów za wypracowanie. Może to obniżyć wynik końcowy z egzaminu i utrudnić dostanie się na wymarzone studia. Błąd ten świadczy o braku przygotowania w zakresie lektur obowiązkowych.

Jak uniknąć błędu kardynalnego?

Aby uniknąć błędu kardynalnego, należy:

  • Znać lektury obowiązkowe: Przede wszystkim trzeba mieć dobrą znajomość lektur obowiązkowych, w tym ich fabuły i losów głównych bohaterów.
  • Omijać nieznane treści: Jeśli nie jesteś pewien swojej wiedzy z lektury, lepiej o niej nie pisać i wybrać inny tekst.
  • Przygotować się do egzaminu: Systematyczne przygotowanie się do egzaminu, w tym powtarzanie lektur i ćwiczenie pisania rozprawek, może pomóc w uniknięciu błędów kardynalnych.

Czy błąd kardynalny automatycznie oznacza niezdaną maturę?

Nie, błąd kardynalny skutkuje otrzymaniem 0 punktów za rozprawkę, ale zdający może zdobyć wystarczającą liczbę punktów z innych zadań, aby zdać egzamin.

Czy pomylenie autora to błąd kardynalny?

Pomylenie nazwiska autora lektury nie jest automatycznie błędem kardynalnym, jeśli nie wpływa na argumentację.

Czym się różni błąd kardynalny od rzeczowego?

O błędzie kardynalnym mówimy, gdy z wypracowania maturzysty jasno wynika, że całkowicie nie zna on przywoływanego utworu, jego fabuły i bohaterów. W związku z tym za błąd kardynalny nie uznaje się pomylenia jedynie nazwy miejscowości czy imienia bohatera. Jest to uznawane jedynie za błąd rzeczowy. Jeśli pozostała część wypracowania w prawidłowy sposób przywołuje i interpretuje lekturę, wówczas pomyłka zdającego nie będzie uznana za błąd kardynalny.

CKE definiuje błąd kardynalny jako błąd rzeczowy, który świadczy o nieznajomości lektury obowiązkowej.

Błąd rzeczowy:

  • Błąd dotyczący lektury, jej treści, autora, bohaterów, fabuły,
  • Błąd dotyczący innego utworu literackiego lub tekstu kultury, do którego się odwołujesz,
  • Błąd dotyczący kontekstu, np. błędne przywołanie pojęć lub faktów historycznych,
  • Przykłady błędów rzeczowych: literówka w nazwisku głównej postaci, błąd w przypisaniu autorstwa, błąd w użyciu błędnego nazwiska/imienia bohatera, błąd dotyczący losów bohaterów drugoplanowych, błąd dotyczący wątków innych niż główne.

Błąd kardynalny:

  • Błąd, który dyskwalifikuje pracę i skutkuje uzyskaniem za nią 0 punktów,
  • Błąd, który świadczy o nieznajomości treści lektury obowiązkowej w zakresie fabuły, głównych wątków czy losów bohaterów,
  • Błąd, który świadczy o błędnym przywołaniu kontekstu interpretacyjnego.

Czy przez błąd kardynalny można nie zdać matury?

W przypadku popełnienia błędu kardynalnego maturzysta za całe wypracowanie nie otrzymuje żadnego punktu. Punkty ma wówczas szansę uzyskać jedynie za pozostałe zadania z arkusza egzaminacyjnego. Czy to wystarczy, aby zdać maturę? Czy przez błąd kardynalny można nie zdać matury? Tak więc błąd kardynalny na maturze z języka polskiego może utrudnić zdanie egzaminu, ale nie musi. To zależy od formuły egzaminu i tego, czy uda się uzyskać 30 proc. punktów z pozostałych zadań.

Polecamy kompleksowy poradnik "Kodeks pracy 2025"