"Chłopcy mają słabsze wyniki". MEN o niebezpiecznej luce edukacyjnej

"Różnice edukacyjne a płeć uczniów"

Konferencję pod tym tytułem zorganizował w poniedziałek Instytut Badań Edukacyjnych. W spotkaniu wzięli udział polscy i zagraniczni eksperci oświaty oraz przedstawiciele resortu edukacji. Prelekcje wygłosili m.in.: prof. Francesca Borgonovi (kierownik działu Analizy Umiejętności w Centrum Umiejętności OECD), dr Michał Sitek (Kierownik Zespołu Badań Międzynarodowych w Instytucie Badań Edukacyjnych), Michał Gulczyński z Uniwersytetu Bocconiego w Mediolanie, dr Zofia Zasacka z Biblioteki Narodowej, dr Alicja Zawistowska-Sadowska z Uniwersytetu w Białymstoku, Marcin Skarbka z Fundacji Good Culture oraz dr Tomasz Gajderowicz z IBE. Spotkanie otworzyła wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer i dr hab. Maciej Jakubowski – dyrektor IBE.

"Słabsze wyniki, niższe kompetencje"?

Głównym tematem dyskusji były dane dotyczące różnic pomiędzy wynikami nauczania chłopców i dziewczynek. Większość ekspertów mówiła wprost o "luce edukacyjnej". "(…) zauważalnym zjawiskiem w krajach o powszechnym dostępie do edukacji jest luka edukacyjna, w której chłopcy mają słabsze wyniki i niższe kompetencje związane na przykład z czytaniem. Chłopcy także szybciej niż dziewczynki kończą swój proces edukacyjny. Chcemy szukać odpowiedzi, dlaczego tak się dzieje, ale również co robić, żeby tę lukę edukacyjną zlikwidować" – wyjaśniła Katarzyna Lubnauer.

Jak dodała, resort edukacji jest w trakcie prac nad dużą reformą programową, która wejdzie w życie w 2026 roku. Zwróciła również uwagę na zmieniające się wyzwania rynku pracy – tu m.in. sztuczna inteligencja i robotyzacja – za którymi edukacja musi podążać.

Rosnące potrzeby, alarmujące badania

Podczas rozmowy przytoczono dane dotyczące edukacji w Polsce i w kontekście międzynarodowym. Prof. Francesca Borgonovi podkreśliła, że liczba chłopców osiągających najniższe wyniki w międzynarodowych badaniach umiejętności jest "alarmująca". Dyskutowano również o polskim szkolnictwie oraz różnicach w edukacji dziewcząt i chłopców. Podczas rozmowy poruszono m.in. tematy:

• decyzji edukacyjnych uczniów – w Polsce profile ogólnokształcące i humanistyczne wybierają częściej dziewczęta,
• luki edukacyjnej między płciami – tą najwyraźniej widać w szkołach peryferyjnych,
• rekrutacji do szkół średnich – chłopcy przystępują do niej ze zdecydowanie niższymi wynikami niż dziewczęta,
• decyzji o podjęciu studiów wyższych – w Polsce tytuł magistra uzyskuje dwa razy więcej kobiet niż mężczyzn.

Jak wspierać edukację chłopców i dziewcząt?

Eksperci oświaty zauważyli, że obecnie działa wiele programów edukacyjnych wspierających dziewczynki, a dane wskazują, że wsparcie dla chłopców jest "ogromnie potrzebne". Podczas rozmowy poruszono także kwestię niskiej liczby nauczycieli mężczyzn oraz nakierowanie starszych uczniów na szybkie rozpoczęcie kariery zawodowej (zamiast kontynuowania edukacji). Rozmawiano również o przyczynach niskiego poziomu czytelnictwa wśród mężczyzn.

Z drugiej strony wskazano na wypadanie dziewcząt ze ścieżek edukacyjnych związanych z przedmiotami ścisłymi. "Dziewczyny, które miały wyższe wyniki z j.polskiego, rzadziej wybierały rozszerzoną maturę z matematyki. Na wybór kierunku dalszej nauki wpływają wyższe wyniki i lepsza samoocena związana z przedmiotami np. humanistycznymi"- podsumowała temat dr Alicja Zawistowska-Sadowska.