rozwiń ›

Reforma wprowadzana etapami, by uniknąć chaosu

W listopadzie w Warszawie odbyła się konferencja „Wiem, umiem, działam – wiedza, kompetencje i sprawczość w praktyce szkolnej”, organizowana przez Instytut Badań Edukacyjnych w związku z planowaną reformą edukacji. To tam MEN zaprezentowało fundamenty zmian.

Reklama

Barbara Nowacka podkreśliła, że wszystkie rozwiązania będą wdrażane stopniowo, tak aby dać nauczycielom czas na przygotowanie i możliwość realnej oceny, czy nowe metody sprawdzają się w praktyce.

— „Reforma edukacji będzie wprowadzana etapami, by nie powodować zbytnich turbulencji, żeby nauczyciele mieli czas na przygotowanie się, żeby zobaczyli, że to się sprawdza” — wyjaśniła.

Równe szanse i szkoła, która daje sprawczość

Reklama

Minister dodała także, że reforma ma wyrównywać szanse edukacyjne w całym kraju i jednocześnie wzmacniać poczucie sprawczości uczniów.

— „Proponujemy w reformie równe szanse na najlepszą edukację uczącą sprawczości oraz dającą wiedzę i kompetencje w całej Polsce” — podkreśliła.

Nowacka zaznaczyła, że wspólnym celem jest szkoła, która rozwija dzieci wszechstronnie:

— „Chyba każdy z nas chce, żeby polska szkoła była najlepsza… żeby każde dziecko kończyło ją z umiejętnościami, ze sprawczością, z dumą”.

Zmiana podstaw programowych to dopiero pierwszy krok

Dyrektor IBE, dr hab. Maciej Jakubowski, przekonywał, że reforma nie może być gwałtowna, lecz rozłożona na lata:

— „Nazywamy to reformą, ale ona jest rozłożona na lata. To są stopniowe zmiany. Zmieniamy podstawy programowe”.

Zwrócił też uwagę, że sama aktualizacja treści nauczania nie odmieni szkolnej praktyki:

— „To tylko pierwszy krok, bo sama zmiana podstaw programowych nie zmieni metodyki nauczania, a tutaj nam głównie o to chodzi”.

Priorytetem skuteczność nauczania i odbudowa strat po pandemii

Jakubowski przypomniał, że pandemia osłabiła wyniki uczniów, dlatego konieczne jest podniesienie efektywności kształcenia. Eksperci, z którymi pracuje IBE, wskazują również na potrzebę budowania przestrzeni dla kreatywności.

— „Nie ograniczamy treści. Wybieramy te najważniejsze. Chcemy, żeby nauczyciel je pogłębiał, żeby miał czas na to, by uczniowie popełniali błędy i rozmawiał z nimi o tych błędach” — wyjaśnił.

Według dyrektora IBE taka zmiana ma sprzyjać dyskusji i pokazywać, że różne perspektywy są wartościowe. W efekcie mają poprawić się również relacje w szkołach i dobrostan uczniów.

— „Jeżeli uda nam się to zrobić, to relacje w szkole i dobrostan uczniów się poprawią” — dodał.

Nowe narzędzie: Teaching and Learning Toolkit

Ważną częścią reformy ma być wdrożenie przewodnika „Teaching and Learning Toolkit” — kompleksowej bazy strategii edukacyjnych opartej na badaniach. Ma ona pokazywać, które metody faktycznie przynoszą korzyści. Narzędzie ma służyć przede wszystkim nauczycielom, ale także rodzicom i uczniom.

Konsultacje nowych podstaw programowych

MEN poinformowało, że projekty zaktualizowanych podstaw programowych trafiły do konsultacji publicznych, które potrwają do 18 grudnia 2025 r.. To kolejny etap współpracy resortu z Instytutem Badań Edukacyjnych.

Do opiniowania skierowano dwa kluczowe rozporządzenia:

  1. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym.
  2. Ramowy plan nauczania dla szkół podstawowych.

Formularze konsultacyjne są dostępne na stronie MEN.

Elastyczna podstawa programowa i większa autonomía nauczycieli

Propozycje przewidują, aby nowa podstawa:

  • jasno określała cele i oczekiwane efekty uczenia się,
  • wzmacniała doświadczenia edukacyjne budujące sprawczość,
  • umożliwiała nauczycielowi wybór w zakresie części treści,
  • była spójna międzyprzedmiotowo i pozwalała na dostosowanie metod pracy do potrzeb uczniów.

Nowy model ma wspierać głębokie uczenie się i praktyczne wykorzystanie wiedzy w realnych sytuacjach.

Reforma przewiduje powrót przyrody jako przedmiotu w klasach IV–VI szkoły podstawowej — trzy godziny tygodniowo w każdym z tych roczników. Interdyscyplinarne podejście ma lepiej przygotować uczniów do rzeczywistych wyzwań i rozwijać myślenie problemowe.

Jednocześnie MEN planuje odejść od możliwości uczenia łaciny na etapie szkoły podstawowej w klasach VII–VIII. Jak wskazuje resort, przedmiot ten realizowany jest obecnie jedynie w kilku placówkach.

Zamiast tego uczniowie mają obowiązkowo poznawać dwa nowożytne języki obce.

Kiedy zmieni się podstawa programowa?

Harmonogram wdrażania zmian jest rozłożony na kilka lat:

  • od 1 września 2025 – funkcjonują już edukacja obywatelska i zdrowotna,
  • wrzesień 2026 – nowa podstawa obejmie klasy I i IV SP,
  • wrzesień 2027 – zmiany wejdą do I klas szkół ponadpodstawowych,

kolejne roczniki będą obejmowane etapowo w następnych latach.