Obecnie zasady dyscyplinowania uczniów w Polsce bywają bardzo zróżnicowane – część zapisów znajduje się w ustawach, część w rozporządzeniach, a wiele kar i obowiązków regulują jedynie statuty poszczególnych szkół. Ta dowolność prowadzi do niejednolitych, a czasem niejasnych regulaminów, co bywa przyczyną niesprawiedliwego traktowania uczniów i naruszania ich praw, na przykład prawa do nauki poprzez "odesłanie z lekcji".

Ministerstwo Edukacji, pod przewodnictwem minister Barbary Nowackiej, stworzyło Zespół ds. Praw i Obowiązków Ucznia. Zespół ten, składający się z nauczycieli, akademików, prawników i przedstawicieli organizacji pozarządowych, przygotował rekomendacje, które znalazły odzwierciedlenie w nowym projekcie ustawy.

Główne zmiany, które mają uporządkować system:

  • Jednolity katalog kar: Ustawa wprowadzi ogólnopolski, zamknięty katalog kar dla uczniów, który będzie stosowany dopiero wtedy, gdy zawiodą inne, "zwykłe" metody wychowawcze. Kary będą musiały być proporcjonalne do przewinienia i zgodne z prawami ucznia, a ustawa określi szczegółowe zasady ich nakładania.
  • Prawa i obowiązki w jednym miejscu: Projekt przenosi katalog praw uczniowskich na poziom ustawowy, tworząc ogólnopolski standard. Powstanie też ustawowy i zamknięty katalog obowiązków uczniowskich. Dzięki temu uczniowie, nauczyciele i rodzice będą mieli jasność, co wolno, a czego nie.
  • Koniec z oddalaniem z lekcji: Projekt ma ukrócić praktyki naruszające prawo do nauki, takie jak usuwanie ucznia z sali lekcyjnej w trakcie zajęć.
MEN nagle rezygnuje z kontrowersyjnego pomysłu. Projekt zniknął z porządku obrad
MEN nagle rezygnuje z kontrowersyjnego pomysłu. Projekt zniknął z porządku obrad

Zobacz również

Rzecznicy praw uczniów i wzmocnienie rad szkół

Ministerstwo Edukacji chce również stworzyć kompleksowy system ochrony praw uczniowskich:

Reklama
  • Powołanie Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich (obsługiwanego przez MEN).
  • Ustanowienie 16 Wojewódzkich Rzeczników Praw Uczniowskich (działających przy kuratorach oświaty).
  • Możliwość tworzenia Gminnych (Miejskich) i Powiatowych Rzeczników Praw Uczniowskich (fakultatywnie, na decyzję samorządów).
  • Wprowadzenie Szkolnych Rzeczników Praw Uczniowskich, wybieranych przez radę szkoły spośród nauczycieli. Minister edukacji może określić dla nich dodatkowe wynagrodzenie.

Projekt zakłada także obowiązkowe powoływanie rad szkół lub placówek, co ma wzmocnić społeczną funkcję szkoły i zwiększyć uspołecznienie systemu oświaty. Rady, w skład których wejdą nauczyciele, rodzice i uczniowie, otrzymają kompetencje m.in. do nowelizowania statutów czy opiniowania planu pracy szkoły.

Surowsze zasady dotyczące wagarów i zmiany dla pełnoletnich uczniów

Nowelizacja przewiduje również surowsze zasady dotyczące nieusprawiedliwionych nieobecności (wagarów). Obecny próg 50% nieusprawiedliwionych nieobecności, który jest podstawą do nieklasyfikowania ucznia lub uznania, że nie wypełnia on obowiązku szkolnego, okazał się zbyt wysoki.

Ministerstwo planuje obniżenie tego progu do 25% nieusprawiedliwionych nieobecności w skali miesiąca lub roku szkolnego. Przekroczenie tego limitu, bez możliwości zdawania egzaminu klasyfikacyjnego, skutkować będzie nieklasyfikowaniem ucznia. Procedura usprawiedliwiania nieobecności pozostanie bez zmian – szkoły nadal będą określać w statutach terminy i formy składania usprawiedliwień.

Projekt uporządkowuje także sytuację prawną pełnoletnich uczniów. Rodzice pełnoletnich dzieci nadal będą mieli dostęp do ich ocen, ale wprowadzona zostanie instytucja sprzeciwu ze strony ucznia.

Projekt ustawy trafił do konsultacji publicznych. Uwagi można przesyłać pocztą elektroniczną na adres: konsultacje.dk@men.gov.pl. Ministerstwo Edukacji planuje przedstawić zaktualizowaną wersję projektu we wrześniu, do dodatkowych analiz i oceny przez uczniów, rodziców i nauczycieli.