Rodzice i nauczyciele z apelem do prezydenta Nawrockiego. Domagają się "niezbędnych zmian w edukacji"

SOS dla Edukacji (Sieć Organizacji Społecznych dla Edukacji) w liście do prezydenta Karola Nawrockiego z apelem o podpisanie nowelizacji ustawy Prawo oświatowe podkreśliła, że u podstaw jej stanowiska leży interes państwa rozumiany systemowo: długofalowa zdolność Polski do prowadzenia polityki rozwojowej opartej na kapitale ludzkim i społecznym, konkurencyjność gospodarki oraz odporność społeczna i obronna.

Chcą nowoczesnego systemu edukacji

"Edukacja jest fundamentem trwałego rozwoju Rzeczypospolitej. To od jej jakości zależy konkurencyjność polskiej gospodarki, zdolność państwa do innowacji, odporność społeczeństwa na kryzysy oraz bezpieczeństwo narodowe w coraz mniej stabilnym świecie" – czytamy w liście. Jego autorzy zaznaczyli, że w ostatnich dekadach Polska udowodniła, że dobrze wykształcone społeczeństwo stanowi najważniejszy kapitał państwa.

"Kompetencje obywateli i obywatelek umożliwiły dynamiczny wzrost gospodarczy, integrację z europejskim i transatlantyckim systemem bezpieczeństwa oraz rozwój nowoczesnych instytucji publicznych. Utrzymanie i wzmocnienie tej przewagi wymagają stabilnego, spójnego i nowoczesnego systemu edukacji, który jest w stanie odpowiedzieć na zmieniające się potrzeby dzieci, młodych ludzi, a także współczesnej Polski" – czytamy.

Ułatwią samorządom planowanie sieci szkół

W ocenie sygnatariuszy apelu nowelizacja Prawa oświatowego to ważny krok w kierunku uporządkowania systemu oświaty, w tym unowocześnienia podstaw programowych i programów nauczania. "Tworzy warunki dla długofalowej polityki edukacyjnej na szczeblu centralnym i lokalnym, dla rozwoju kompetencji przyszłości oraz budowy innowacyjnego potencjału kraju. Przewidywalność i klarowność ram prawnych są niezbędne, aby szkoły, nauczyciele i nauczycielki, samorządy lokalne oraz instytucje opracowujące materiały dydaktyczne mogły odpowiedzialnie przygotować się do wyzwań kolejnych lat. Projekt zawiera również zapisy, które ułatwią samorządom planowanie sieci szkół oraz wsparcie małych szkół, a także propozycje innych zmian o charakterze uzupełniającym, porządkującym lub korygującym" – napisali autorzy apelu.

"Zmiany są niezbędne"

Według nich "polaryzacja społeczna i bieżący spór polityczny oraz potencjalne weto, które zablokuje niezbędne zmiany w edukacji, po raz kolejny pokazują, jak bardzo jako całe społeczeństwo potrzebujemy Komisji Edukacji Narodowej – ponadpartyjnego, pluralistycznego ciała składającego się z ekspertów i ekspertek cieszących się społecznym autorytetem. Ważne jest, by strategiczne, uzgodnione społecznie kierunki rozwoju szkoły były uwzględniane w bieżących działaniach wszystkich rządzących, niezależnie od partyjnych barw ministerstwa edukacji. Powołanie KEN to jeden z pierwszych postulatów Obywatelskiego Paktu dla Edukacji z 2022 r. i po raz kolejny apelujemy o jej utworzenie" – napisali. W apelu wskazali, że w świecie narastających napięć geopolitycznych, przyspieszenia technologicznego i rywalizacji gospodarczej edukacja pozostaje najważniejszym narzędziem wzmacniania odporności społeczeństwa i całego państwa.

Apel o podpisanie ustawy

"Nowoczesna szkoła kształtuje nie tylko kompetencje zawodowe, lecz także zdolność krytycznego i kreatywnego myślenia, rozwiązywania problemów, współpracy i odpowiedzialności za wspólnotę – cechy kluczowe dla odporności i stabilności demokracji" – zaznaczyli. "Apelujemy do Pana Prezydenta o podpisanie ustawy. Decyzja ta będzie wyrazem odpowiedzialności za przyszłość Rzeczypospolitej oraz potwierdzeniem, że edukacja jest traktowana jako strategiczny filar rozwoju gospodarczego, innowacyjności i bezpieczeństwa państwa" – czytamy.

SOS dla Edukacji to koalicja skupiająca ponad 85 organizacji pozarządowych zajmujących się edukacją. Są to m.in. Fundacja Przestrzeń dla edukacji, Fundacja Edukacja dla Demokracji, Fundacja Edukacja w Działaniu, Fundacja Edukacji Domowej, Fundacja Ja Nauczyciel, Fundacja na rzecz Praw Ucznia, Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, Fundacja Szkoła z Klasą, Koalicja NIE dla chaosu w szkole, Protest z Wykrzyknikiem, Społeczne Towarzystwo Oświatowe, Stowarzyszenie My Rodzice, Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita, Stowarzyszenie Umarłych Statutów, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Fundacja Dobrej Edukacji – Szkoła Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego.

Reforma edukacji: Podstawowe cele

Nowelizacja Prawa oświatowego i niektórych innych ustaw, która trafiła do prezydenta, zmienia m.in. definicję podstawy programowej wychowania przedszkolnego i podstawy programowej kształcenia ogólnego. Mają one jasno i precyzyjnie określać cele kształcenia i efekty uczenia się, być spójne wewnętrznie i między przedmiotami. Podstawy mają być pisane językiem efektów uczenia się na tyle precyzyjnie, aby można było na ich podstawie tworzyć narzędzia diagnostyczne i egzaminy oraz efektywnie udzielać wsparcia uczniom w procesie uczenia się. Mają być jednocześnie na tyle elastyczne, aby nauczyciele mogli je realizować według własnego pomysłu i w sposób uwzględniający zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów, skoncentrowane na budowaniu kompetencji uczniów, a nie tylko zapamiętywaniu informacji.

Część nauczycieli chce zawetowania ustawy

Na początku grudnia z apelem o zawetowanie nowelizacji wystąpiły: Sekretariat Nauki i Oświaty NSZZ "Solidarność", Wolny Związek Zawodowy "Forum-Oświata" i Koalicja na Rzecz Ochrony Polskiej Szkoły. Szef Kancelarii Prezydenta RP Paweł Szefernaker zapowiedział w ubiegłym tygodniu na portalu X, że w środę w ramach forum eksperckiego Gabinetu Prezydenta RP odbędzie się spotkanie dotyczące "proponowanych przez rząd rewolucyjnych zmian w edukacji". Podał, że do Kancelarii Prezydenta skierowano liczne stanowiska, w tym apele podpisane przez niemal 100 organizacji, a także opinie związków zawodowych oraz przedstawicieli uczniów. 18 grudnia upływa czas na decyzję prezydenta w sprawie nowelizacji.

Ministra edukacji Barbara Nowacka pytana o apele do prezydenta przeciwników reformy wielokrotnie powiedziała, że MEN jest przygotowane na każdy wariant i reforma będzie wprowadzana bez względu na to, czy prezydent podpisze nowelizację, czy ją zawetuje. We wtorek pytana o środowe spotkanie w Pałacu Prezydenckim odpowiedziała, że weto prezydenta "nie będzie miało nic wspólnego z faktycznymi zapisami w ustawie".