Nowelizacja ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1857 i 1912, ustawa została przekazana do Senatu. Dokument zmienia definicję podstawy programowej wychowania przedszkolnego i podstawy programowej kształcenia ogólnego. Mają one jasno i precyzyjnie określać cele kształcenia i efekty uczenia się, być spójne wewnętrznie i między przedmiotami.
Zmiany dotyczące podstaw programowych
Podstawy mają być pisane językiem efektów uczenia się, a także elastyczne, aby nauczyciele mogli je realizować według własnego pomysłu i w sposób uwzględniający zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów. Jak wyjaśnia MEN chodzi o skoncentrowane na budowaniu kompetencji uczniów, a nie tylko zapamiętywaniu informacji.
Ustawa określa kształt nowej podstawy programowej, ale nie decyduje w żaden sposób czy edukacja zdrowotna będzie obowiązkowa, czy nieobowiązkowa oraz nie decyduje, jakie pozycje znajdą się na liście lektur szkolnych z języka polskiego.
Zmiana podstawy programowej wychowania przedszkolnego, podstawy programowej kształcenia ogólnego i ramowych planów nauczania dla publicznych szkół mają być wdrażane stopniowo:
- od roku szkolnego 2026/2027 w wychowaniu przedszkolnym oraz w klasach I i IV szkoły podstawowej,
- w przypadku klasy I szkół ponadpodstawowych od roku szkolnego 2027/2028.
Mniej zadań dla kuratoriów oświaty
Nowelizacja wprowadza też m.in. zmiany w zakresie nadzoru pedagogicznego, w tym rezygnację z obowiązku opiniowania przez kuratora oświaty arkuszy organizacji publicznych szkół i placówek (mają być tylko ewentualne kontrole następcze). "Projektowane zmiany zmniejszą liczbę zadań administracyjnych przypisanych kuratorowi oświaty, co powinno pozwolić skoncentrować się temu organowi na działaniach bezpośrednio wpływających na poprawę jakości edukacji” – podkreśla MEN.
Nowa forma zajęć w szkołach
Nowelizacja wprowadza do katalogu form działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły nową formę zajęć - zajęcia fakultatywne. To ma być nowa oferta szkół, dostosowana do zainteresowań uczniów i oparta na podstawie programowej. Zajęcia będą do wyboru.
Jak zapisano w uzasadnieniu projekt, zajęcia fakultatywne będą mogły stanowić istotne uzupełnienie oferty edukacyjnej szkoły. Uczeń będzie mógł uczestniczyć w zajęciach fakultatywnych związanych np. z przedmiotami nauczanymi w szkole, ale także rozwijających jego pasje i zainteresowania. Szkoły mają mieć swobodę w wyborze tematów zajęć – ich zakres zależeć będzie od potrzeb uczniów, dostępności kadry oraz lokalnych możliwości. Jak jednak zwracają uwagę nauczyciele fakultety istniały już w polskich szkołach wcześniej, jako dodatkowe lekcje przygotowujące do matury czy koła zainteresowań.
Zmiany zakładają także powrót od roku szkolnego 2026/2027, do kwietniowego terminu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty. Zgodnie z projektem nie będzie egzaminu maturalnego z języka łacińskiego, jako alternatywy dla egzaminu z języka obcego nowożytnego.
Senacka Komisja Edukacji wnioskuje o przyjęcie bez poprawek nowelizacji ustawy Prawa oświatowe, umożliwiającej m.in. wdrożenie etapami w szkołach kompleksowej reformy programowej i powrót od roku szkolnego 2026/2027 do kwietniowego terminu egzaminu ósmoklasisty.