Podwyżki dla nauczycieli i zasady awansu. WYJAŚNIAMY krok po kroku

Z 1 września 2021 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy Karta Nauczyciela. Zgodnie z nowelizacją, liczba stopni awansu zawodowego zostanie zmniejszona. Likwidacji ulegną dwa stopnie awansu zawodowego nauczycieli: nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy – w ich miejsce pojawi się nauczyciel początkujący (niemający stopnia awansu zawodowego).

Stopnie awansu nauczyciela

Formalnie pierwszym stopniem awansu stanie się stopień nauczyciela mianowanego, o który młody nauczyciel będzie mógł się starać po 4 latach pracy. W tym okresie przez 3 lata i 9 miesięcy młody nauczyciel będzie odbywał nie staż, ale "przygotowanie do zawodu".

W okresie odbywania przygotowania do zawodu będzie miał przydzielonego mentora. W drugim oraz ostatnim roku przygotowania do zawodu jego praca podlega ocenie zgodnie z przepisami nowego rozporządzenia ministra edukacji i nauki w sprawie oceny pracy nauczycieli, które przewiduje dokonywanie oceny pracy według określonych w nim szczegółowych kryteriów. Uzyskanie co najmniej dobrej oceny pracy w ostatnim roku przygotowania do zawodu jest jednym z warunków nadania stopnia nauczyciela mianowanego. W ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciel będzie zobowiązany do przeprowadzenia zajęć w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły. Uzyskanie pozytywnej opinii komisji o przeprowadzonych zajęciach będzie jednym z warunków nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Tak jak obecnie nauczyciel początkujący będzie musiał przystąpić do egzaminu przed komisją egzaminacyjną.

Zmienią się zasady zatrudnienia

Zmienią się zasady nawiązywania stosunku pracy z nauczycielem początkującym. Przez pierwsze dwa lata będzie on zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony. Po przepracowaniu co najmniej dwóch lat w szkole i uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy, nauczyciel będzie zatrudniany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Nauczyciel, który w ciągu sześciu lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nie uzyska stopnia nauczyciela mianowanego, będzie mógł być zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny. Umowa taka będzie mogła zostać zawarta więcej niż jeden raz.

Jak uzyskać stopień nauczyciela dyplomowanego?

Zmianie ulegną też zasady uzyskanie stopnia nauczyciela dyplomowanego. Aby uzyskać stopień nauczyciela dyplomowanego nauczyciel będzie musiał przepracować w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego co najmniej 5 lat i 9 miesięcy lub w określonych przypadkach 4 lata i 9 miesięcy (nie odbywa stażu). W ostatnim roku pracy przed złożeniem wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego ma wystąpić do dyrektora szkoły z wnioskiem o dokonanie oceny pracy. Jednym z warunków nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego będzie uzyskanie co najmniej bardzo dobrej oceny pracy.

Ocena dokonywana będzie zgodnie z nowym rozporządzeniem w sprawie oceny pracy nauczycieli, które przewiduje dokonywanie tej oceny według szczegółowych kryteriów. Ocena pracy na wniosek nauczyciela ubiegającego się o stopień nauczyciela dyplomowanego dokonywana będzie za okres ostatnich 3 lat pracy.

Wynagrodzenie dla nauczycieli

Nowelizacja Karty Nauczyciela wprowadza też zmiany dotyczące wysokości tzw. średniego wynagrodzenia nauczycieli. Zgodnie z nim, średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego ma wynosić 120 proc. kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Obecnie średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla nauczyciela stażysty – 100 proc. kwoty bazowej, a dla nauczyciela kontraktowego – 111 proc. Wysokość średniego wynagrodzenia nauczyciela mianowanego i dyplomowanego nie ulegnie zmianie. Tak, jak dotąd, ma wynosić dla nauczyciela mianowanego 144 proc. kwoty bazowej, a dla nauczyciela dyplomowanego – 184 proc. kwoty bazowej.

Na tzw. średnie wynagrodzenie nauczycieli składa się wynagrodzenie zasadnicze i dodatki do niego. Wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli ustala Minister Edukacji i Nauki w rozporządzeniu.

Minimalne wynagrodzenie zasadnicze

W tabeli, będącej załącznikiem do rozporządzenia, podano, że minimalne wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela początkującego z tytułem zawodowym magistra i przygotowanie pedagogicznym od 1 września 2022 r. ma wynosić 3424 zł brutto. Oznacza to wzrost wobec obecnego minimalnego wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela stażysty z takim poziomem wykształcenia o 345 zł brutto, a wobec wynagrodzenia nauczyciela kontraktowego o 257 zł brutto.

Minimalne wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela początkującego z zawodowym tytułem magistra, ale bez przygotowania pedagogicznego, z tytułem licencjata (inżyniera) z przygotowaniem pedagogicznym, tytułem licencjata (inżyniera) bez przygotowania pedagogicznego, z dyplomem ukończenia kolegium nauczycielskiego lub nauczycielskiego kolegium języków obcych, od 1 września ma wynosić 3329 zł brutto. Oznacza to wzrost wobec obecnego minimalnego wynagrodzenia nauczyciela stażysty z takim poziomem wykształcenia o 319 zł brutto, a wobec nauczyciela kontraktowego o 250 zł brutto. Wysokość minimalnego wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli mianowanych z takim poziomem kwalifikacji ma wynosić od 1 września 3425 zł brutto, co oznacza wzrost od obecnego o 291 zł brutto.

Wysokość minimalnego wynagrodzenia zasadniczego pozostałych nauczycieli mianowanych oraz wszystkich dyplomowanych od 1 września nie ulegnie zmianie.

Nauczycielowi, któremu powierzono sprawowanie funkcji wychowawcy klasy, doradcy metodycznego, mentora lub nauczyciela opiekującego się oddziałem przedszkolnym, będzie od 1 września przysługiwał dodatek funkcyjny w łącznej wysokości do 20 proc. minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela.

"Dostępność w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo"

W nowelizacji Karty Nauczyciela zapisano też, że w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy, nauczyciel zostanie zobowiązany do "dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo", w której trakcie "odpowiednio do potrzeb, prowadzi konsultacje dla uczniów lub wychowanków lub ich rodziców". W przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym, niż jedna druga obowiązkowego wymiaru zajęć, zostanie on zobowiązany do dostępności w wymiarze godziny w ciągu dwóch tygodni. Jak podano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, chodzi o "zagwarantowanie uczniom i ich rodzicom możliwości konsultacji z nauczycielem."

Od 1 września 2022 r. wchodzą w życie standardy zatrudnienia w szkołach nauczycieli specjalistów: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych.

Zgodnie w nimi, w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024, łączna liczba etatów specjalistów nie może być niższa niż: 1,5 etatu, który powiększa się o 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 dzieci lub uczniów – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 100; 1 etat – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 50 i nie przekracza 100; 0,5 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 30 i nie przekracza 50; 0,25 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów wynosi od 1 do 30. Na ten cel w roku 2022 subwencja oświatowa ma być zwiększona o 514,5 mln zł ze środków rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na zmiany systemowe w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, w tym w finansowaniu zadań oświatowych.

Rok szkolny 2022/2023 i 2023/2024 traktowane są okresem przejściowym. Docelowo od roku szkolnego 2024/2025 normy mają być inne - łączna liczba etatów specjalistów nie może być niższa niż: 2 etaty, które powiększa się o 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 dzieci lub uczniów – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 100; 1,5 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 50 i nie przekracza 100; 1 etat – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 40 i nie przekracza 50; 4) 0,8 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 30 i nie przekracza 40; 0,6 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 20 i nie przekracza 30; 0,4 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 10 i nie przekracza 20; 0,25 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów wynosi od 1 do 10.

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka