– Wdrożenie nowych rozwiązań poprawiających efektywność użytkowania i zarządzania zasobami wody w naszym kraju to jedno z największych wyzwań rozwojowych Polski. Dlatego, po zidentyfikowaniu kluczowych potrzeb, inwestujemy w opracowanie niezbędnych narzędzi i systemów. Jestem przekonany, że innowatorzy z entuzjazmem włączą się w te prace, podobnie jak to miało miejsce w przypadku pierwszego konkursu Hydrostrateg – mówi dr Jacek Orzeł, p.o. dyrektor NCBR.
Widzisz problem, znajdź rozwiązanie
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, agencja rządowa łącząca świat nauki i biznesu, tworzy odpowiednie warunki do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych w różnych dziedzinach. Poprzez współfinansowanie procesów B+R istotnie zmniejsza ryzyko biznesowe towarzyszące wdrażaniu przełomowych projektów badawczych.
Misją NCBR jest realizacja zadań służących społecznemu i gospodarczemu rozwojowi Polski oraz rozwiązywanie konkretnych cywilizacyjnych problemów jej mieszkańców. Taki właśnie charakter mają rozległe i naglące problemy gospodarki wodnej w naszym kraju. Główne bolączki to niedostateczna lub zbyt duża ilość wody, a także jej bardzo zła jakość. Stąd drugi konkurs Hydrostrateg podejmuje trzy kluczowe obszary badawcze wskazane w programie. Są to: woda w środowisku (obejmujący bioróżnorodność i bioproduktywność), woda w mieście oraz żegluga śródlądowa.
- W pierwszym z nich zadanie będzie polegało na opracowaniu i wdrożeniu systemów ograniczających ilość zanieczyszczeń w wodach powierzchniowych wraz z systemem monitorowania parametrów jakości środowiska wodnego wywołanych wzrostem retencji.
- W obszarze „Woda w mieście” do rozwiązania wskazano problemy dotyczące retencji w systemach kanalizacji ogólnospławnej bądź retencji w sieciach kanalizacji deszczowej.
- Dofinansowanie w obszarze „Żegluga śródlądowa” można zaś uzyskać na projekt demonstratora zagospodarowania obszarów wodnych i przywodnych lub projekt w postaci demonstratora polegający na zaplanowaniu węzła wodnego w konkretnym mieście leżącym nad drogą wodną o szczególnym znaczeniu transportowym.
Jakość ma znaczenie
Jak tłumaczy dr hab. inż. Piotr Sulikowski z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, profesor uczelni i przewodniczący Komitetu Sterującego Rządowego Programu Strategicznego Hydrostrateg „Innowacje dla gospodarki wodnej i żeglugi śródlądowej”, opracowanie i wdrożenie nowatorskich rozwiązań w ramach programu będzie odpowiedzią na istotne problemy praktyki w obszarach związanych z wodą. Powinno to prowadzić do zapewnienia odpowiedniej ilości wody wysokiej jakości, ograniczenia skutków susz i powodzi, a także być siłą napędową dla rozwoju żeglugi śródlądowej jako bezpiecznego i relatywnie niskoemisyjnego elementu systemu transportu. W przekonaniu eksperta, szczególną rolę odegrają tu systemy automatycznego monitoringu, modelowania i sterowania w czasie rzeczywistym, zwłaszcza z wykorzystaniem dużych, różnorodnych zbiorów danych i sztucznej inteligencji.
Kto skorzysta z wyników projektów, które zostaną wybrane w drugim konkursie Hydrostrateg?
– Woda to jeden z najważniejszych zasobów, niestety mocno narażony na obserwowane od lat zmiany klimatyczne. Oczekuję, że wyniki projektów w konkursie przyczynią się m.in. do wzrostu bezpieczeństwa wodnego, powodziowego oraz zrównoważonego rozwoju obszarów wodnych i przywodnych. Powinno to wpłynąć na wzrost znaczenia planowania przestrzennego tych obszarów, jak i na bieżącą poprawę komfortu życia dzięki adaptacji do zmian klimatu pod kątem kształtowania tzw. inteligentnych błękitno-zielonych miast (ang. smart blue-green city). Skorzystają na tym wszyscy – ludzie i środowisko naturalne – wskazuje prof. Piotr Sulikowski.
Kluczem są wdrożenia
Nabór wniosków w drugim konkursie Hydrostrateg będzie prowadzony przez NCBR za pośrednictwem systemu elektronicznego LSI jeszcze do 31 października 2023 roku, w ostatnim dniu naboru do godz. 16:00.
Pula środków przewidziana na konkurs to 220 mln zł. Dofinansowanie można uzyskać na badania podstawowe, badania przemysłowe, eksperymentalne prace rozwojowe (obowiązkowe w projekcie) oraz prace przedwdrożeniowe. O granty wnioskują konsorcja, w skład których wchodzą jednostki naukowe, przedsiębiorcy lub inne podmioty. W konsorcjum, złożonym z nie więcej niż 5 podmiotów, powinno się znaleźć co najmniej jedno przedsiębiorstwo i co najmniej jedna jednostka naukowa.
Zapytany, dlaczego tak dużą wagę przywiązuje się w programie Hydrostrateg do tego, żeby projekty realizowały nie pojedyncze ośrodki, ale konsorcja, prof. Sulikowski wyjaśnia:
– Problemy rozwiązywane w w ramach programu Hydrostrateg zwykle są transdyscyplinarne, dlatego niezbędne jest sprawne poruszanie się w różnych obszarach wiedzy i komplementarne doświadczenie. A to wymaga zbudowania właściwego konsorcjum. Takiego, które podejdzie do problemów wody holistycznie i zapewni realną koncepcję wdrożenia wyników do praktyki gospodarczej. W konsorcjach projektowych mile widziane są nie tylko jednostki naukowe i przedsiębiorstwa, ale także inne podmioty, w tym jednostki samorządowe. Dzięki temu dodatkowym efektem programu ma być integracja najlepszych zespołów z różnych środowisk wokół zagadnień kluczowych dla rozwoju gospodarki wodnej Polski – mówi przewodniczący Komitetu Sterującego.
Wysokość dofinansowania, sięgającą nawet do 100% kosztów kwalifikowalnych, a także pozostałe zasady aplikowania w drugim konkursie Hydrostrateg szczegółowo określa Regulamin konkursu.
Razem można więcej
Pierwszy konkurs Hydrostrateg został rozstrzygnięty w maju br., a realizacja pięciu projektów wybranych do dofinansowania właśnie się rozpoczyna. Co powstanie w wyniku prac innowatorów?
ADT Group Sp. z o.o. z Uniwersytetem Zielonogórskim pracują nad kompleksowym systemem monitorowania jakości wód powierzchniowych oraz terenów przybrzeżnych przy pomocy wieloczujnikowego systemu z wykorzystaniem kamer hiperspektralnych. To najwyżej oceniony projekt w pierwszym konkursie. Z kolei ConnectedLife SA oraz Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy realizują swój pomysł na adaptowalny i inteligentny system monitorowania jakości wód powierzchniowych zgodny z analizą presji i oddziaływań antropogenicznych.
Opracowania innowacyjnego fotonicznego systemu monitoringu zasobów wodnych podjęły się trzy podmioty: VIGO Photonics S.A., Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii Polskiej Akademii Nauk i Politechnika Warszawska. Zintegrowany system inteligentnego monitoringu ograniczający migracje związków pochodzenia antropogenicznego w systemach retencjonowania wód opadowych przygotują zaś Politechnika Gdańska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Politechnika Łódzka i PM Ecology sp. z o.o.
Dzięki współpracy Przedsiębiorstwa Budownictwa Wodnego w Warszawie SA, Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz Politechniki Morskiej w Szczecinie powstanie inteligentny system wyznaczania drogi wodnej dla żeglugi śródlądowej zwiększający bezpieczeństwo nawigacji, uzupełniony o możliwość dynamicznego pozyskiwania danych hydrologicznych i fizykochemicznych.
Szczegółowe informacje na temat II konkursu Hydrostrateg znajdują się na stronie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju: gov.pl/ncbr
Szczegółowe informacje na temat II konkursu Hydrostrateg.
MATERIAŁ INFORMACYJNY NARODOWEGO CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU.
