rozwiń ›

Czy szkoła może decydować o wyglądzie ucznia? Spór wraca

Czy dyrekcja szkoły ma prawo ingerować w wygląd uczniów, w tym ich fryzurę i strój? Kwestia ta ponownie znalazła się w centrum debaty po interpelacji poselskiej dotyczącej zapisów w statutach szkolnych. Ministerstwo Edukacji Narodowej przypomina obowiązujące regulacje i zapowiada zmiany w prawie oświatowym.

Reklama

Wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer potwierdziła, że dyrektor szkoły może w określonych przypadkach wprowadzić obowiązek noszenia jednolitego stroju. Jednocześnie resort pracuje nad przepisami, które mają wzmocnić prawo uczniów do decydowania o własnym wyglądzie.

Interpelacja poselska i kontrowersyjny przykład z Krakowa

Odpowiedź MEN była reakcją na interpelację posłanki Katarzyny Matusik-Lipiec dotyczącą konieczności weryfikacji statutów szkolnych regulujących wygląd uczniów. Parlamentarzystka wskazała na przypadek jednego z krakowskich liceów, gdzie – jak opisała – uczeń miał doświadczyć przemocy psychicznej i fizycznej ze strony dyrektora.

Podstawą działań dyrekcji miały być zapisy statutu, zgodnie z którymi „zarówno kształt fryzury, jak i kolor muszą mieć charakter naturalny, a włosy nie mogą podlegać zabiegom zmieniającym ich wygląd i strukturę”.

Reklama

„Ten jaskrawy przykład pokazuje, do jakich nadużyć mogą prowadzić zbyt daleko idące regulacje statutowe ingerujące w wygląd uczniów” – napisała posłanka w interpelacji.

Jednolity strój w szkole. Kiedy jest dopuszczalny?

Wiceszefowa MEN przypomniała, że przepisy dopuszczają zarówno ogólne wytyczne dotyczące ubioru, jak i wprowadzenie jednolitego stroju szkolnego. Kluczowe znaczenie ma jednak procedura oraz udział społeczności szkolnej w podejmowaniu decyzji.

„Dyrektor szkoły podstawowej, szkoły ponadpodstawowej oraz szkoły artystycznej może z własnej inicjatywy lub na wniosek rady szkoły, rady rodziców, rady pedagogicznej lub samorządu uczniowskiego, za zgodą odpowiednio rady rodziców i rady pedagogicznej oraz w przypadku, gdy z inicjatywą wystąpił dyrektor szkoły lub wniosku złożonego przez inny podmiot niż samorząd uczniowski - także po uzyskaniu opinii samorządu uczniowskiego, wprowadzić obowiązek noszenia przez uczniów na terenie szkoły jednolitego stroju. Dyrektor szkoły rozpatruje wniosek w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące” – wyjaśniła Katarzyna Lubnauer.

Kto decyduje o statucie szkoły i jego zapisach?

Jak podkreśliła wiceministra, wzór jednolitego stroju ustalany jest w porozumieniu z radą rodziców, radą pedagogiczną oraz samorządem uczniowskim. Projekt statutu przygotowuje rada pedagogiczna, natomiast jego uchwalenie należy do rady szkoły.

Rada rodziców ma jednocześnie prawo zgłaszać wnioski i opinie dotyczące wszystkich obszarów funkcjonowania placówki, w tym zapisów regulujących wygląd uczniów.

Nadzór kuratora i rola samorządów

MEN przypomniało również o mechanizmach nadzoru nad szkołami. Kurator oświaty może przeprowadzić kontrolę i uchylić zapisy statutu, które są niezgodne z prawem. Z wnioskiem do kuratora może wystąpić także sam dyrektor placówki, jeśli pojawią się wątpliwości interpretacyjne.

Kontrolę nad szkołami sprawują również jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym mogą one powoływać wyspecjalizowane instytucje oceniające działalność szkół.

„Jeżeli ustalone i udokumentowane zostaną niezgodności w działaniu osób, jednostek organizacyjnych gminy, muszą podlegać zmianie w ramach wykonywania przez wójta uprawnień służbowych; jeśli mają wymiar powtarzalny, wymagana jest zmiana w regulaminie organizacyjnym gminy. Jeżeli jednak zdarzenia negatywne nie są uchylane, obowiązkiem jest podjęcie interwencji we właściwej komisji skarg, wniosków i petycji jednostki samorządu terytorialnego” – wyjaśniła wiceministra.

MEN zapowiada zmiany w prawie oświatowym

Resort edukacji pracuje obecnie nad nowelizacją ustawy Prawo oświatowe, która ma uporządkować kwestie związane z wyglądem uczniów. Zgodnie z zapowiedziami, nowe przepisy mają jasno wskazywać granice ingerencji szkoły.

Planowane regulacje zakładają, że uczeń będzie miał prawo do kształtowania własnego stroju i wyglądu, o ile pozostaną one zgodne z ogólnie przyjętymi normami społecznymi. Wyjątkiem będzie sytuacja wprowadzenia jednolitego stroju szkolnego.

Dodatkowo uczniowie będą zobowiązani do przestrzegania zasad określonych w statucie szkoły m.in. podczas zajęć wychowania fizycznego, warsztatów, zajęć w laboratoriach i pracowniach oraz w trakcie uroczystości szkolnych.