rozwiń ›

Dwa dokumenty, które regulują ocenianie w szkole

Oceny nie są kwestią uznaniową. Każdy nauczyciel ma obowiązek działać w ramach jasno określonych zasad, zapisanych w szkolnych dokumentach.

Reklama

Wewnątrzszkolny System Oceniania (WSO)

WSO to podstawowy dokument regulujący ocenianie w danej placówce. Określa m.in.:

  • rodzaje ocen i sposoby ich wystawiania,
  • zasady poprawiania ocen,
  • tryb klasyfikacji i oceniania zachowania,
  • sposób informowania uczniów i rodziców o wymaganiach,
  • procedury odwoławcze.

Dokument ten musi być zgodny z Prawem oświatowym i rozporządzeniami MEN, choć jego szczegóły mogą się różnić w zależności od szkoły. Najczęściej jest dostępny na stronie internetowej szkoły lub w dzienniku elektronicznym.

Przedmiotowy System Oceniania (PSO)

Każdy nauczyciel powinien przedstawić uczniom PSO — czyli szczegółowe zasady oceniania z danego przedmiotu. Powinny się w nim znaleźć m.in.:

  • formy sprawdzania wiedzy (sprawdziany, kartkówki, odpowiedzi ustne, projekty),
  • skala ocen i sposób przeliczania punktów,
  • warunki i terminy poprawy ocen.

PSO musi być jasny, dostępny i stosowany jednakowo wobec wszystkich uczniów. Brak przejrzystości lub nieprzestrzeganie tych zasad może być podstawą do interwencji.

Kiedy działania nauczyciela mogą naruszać zasady?

Nie każda niezadowalająca ocena oznacza problem. Szkoła to także miejsce nauki na błędach. Są jednak sytuacje, które wykraczają poza standardy rzetelnego oceniania.

Za poważne nieprawidłowości można uznać m.in. sytuacje, gdy nauczyciel:

  • łamie zapisy WSO, np. nie oddaje sprawdzianów w określonym terminie,
  • nie udostępnia ocenionych prac ani nie daje informacji zwrotnej,
  • ocenia w sposób arbitralny, bez jasnych kryteriów lub zmienia zasady w trakcie roku,
  • unika kontaktu z uczniem i rodzicami, ignorując pytania i prośby,
  • nie realizuje programu nauczania lub zaniedbuje obowiązki,
  • zachowuje się nieetycznie, faworyzuje uczniów, ośmiesza ich lub nadużywa swojej pozycji.

Najpierw rozmowa — często to wystarcza

Pierwszym krokiem zawsze powinna być próba spokojnego wyjaśnienia sytuacji bezpośrednio z nauczycielem. Najlepiej zrobić to w formie pisemnej — przez dziennik elektroniczny, e-mail lub oficjalne pismo.

Warto zapytać konkretnie:

  • kiedy sprawdzian zostanie oddany,
  • według jakich kryteriów wystawiono ocenę,
  • czy i na jakich zasadach możliwa jest poprawa.

Rzeczowa, uprzejma, ale stanowcza wiadomość często porządkuje sytuację i skłania do reakcji.

Gdy rozmowa nie przynosi efektów — wychowawca i dyrektor

Jeśli kontakt z nauczycielem nie daje rezultatów, kolejnym krokiem jest zgłoszenie sprawy wychowawcy klasy. To osoba, która może pomóc w mediacji i przekazać problem dalej.

Gdy i to nie pomaga, warto zwrócić się do dyrektora szkoły. To on sprawuje nadzór pedagogiczny nad nauczycielami i ma obowiązek reagować na zgłaszane nieprawidłowości, analizować skargi i podejmować działania naprawcze.

Brak reakcji szkoły? Można zgłosić sprawę do kuratorium

Jeśli dyrekcja nie reaguje lub działania są niewystarczające, sprawę można skierować do kuratorium oświaty. Kurator ma prawo skontrolować szkołę, sprawdzić przestrzeganie przepisów oraz ocenić, czy nie doszło do naruszenia praw ucznia.

W zgłoszeniu warto zawrzeć:

  • dokładny opis sytuacji,
  • daty zdarzeń,
  • kopie korespondencji,
  • informacje o wcześniejszych próbach rozwiązania problemu w szkole.

Prawo oświatowe jasno wskazuje, że ochrona praw ucznia i dziecka jest elementem nadzoru pedagogicznego — takie sprawy nie powinny być bagatelizowane.

Prawa ucznia nie kończą się na ocenie

Szkoła ma obowiązek zapewnić nie tylko dostęp do wiedzy, ale także sprawiedliwe, przejrzyste i zgodne z prawem ocenianie. Uczeń ma prawo:

  • znać kryteria ocen,
  • otrzymać informację zwrotną,
  • poprawić ocenę,
  • zgłosić sytuację, gdy czuje się potraktowany niesprawiedliwie.

Świadomość tych praw to pierwszy krok do skutecznej reakcji.