Według założeń MEN edukacja obywatelska będzie przedmiotem, który nauczy młodych skutecznie unikać dezinformacji, poruszać się w systemie państwa i korzystać z instrumentów reprezentujących ich prawa. Nowy przedmiot ma budować kompetencje życia codziennego, uczyć praktyki, pracy zespołowej, budowania relacji. Celem edukacji obywatelskiej jest także kształtowanie odpowiedzialnego, znającego prawo społeczeństwa.

Z badań wynika, że tylko co trzeci uczeń zgadza się ze stwierdzeniem, że polski system polityczny działa dobrze. Prawie połowa uczniów odpowiedziała, że członkowie parlamentu dobrze reprezentują ogół obywateli, natomiast tylko co czwarty uważa, że dobrze reprezentują oni młodych ludzi. Nowy przedmiot ma być odpowiedzią na poczucie marginalizacji młodych ludzi w sferze społecznej i alienację polityczną.

Wymagania w ramach edukacji obywatelskiej

Podstawa programowa przedmiotu ma być z założenia praktyczna i budować wśród uczniów zaangażowanie obywatelskie. Głównymi celami edukacji obywatelskiej będą zrozumienie sfery społecznej, zainteresowanie nią i zaangażowanie w tym obszarze. Trzema równoważnymi elementami przedmiotu mają być: wiedza i umiejętności zawarte w wymaganiach szczegółowych, działania obywatelskie oraz projekt edukacyjny.

Reklama

Podstawa programowa składa się z 45 wymagań szczegółowych oraz dodatkowych 7 wymagań fakultatywnych, które wybierze nauczyciel. W przypadku szkół branżowych I stopnia będzie to natomiast 31 obowiązkowych wymagań i 7 z 27 fakultatywnych. To spadek w porównaniu do 127 wymagań w ramach przedmiotu który od 1 września zniknie z podstawy programowej - Historii i Teraźniejszości. Celem takiego rozwiązania jest udostępnienie nauczycielom i uczniom czasu na praktykę.

Reklama

Zostanie jedna trzecia wymagań

Liczba wymagań z tego przedmiotu zmniejszy się więc znacznie: zostanie tylko jedna trzecia. Wpisuje się to w ogólną politykę edukacyjną rządu, który już w ubiegłym roku zapowiedział odchudzenie podstawy programowej, aby odciążyć uczniów.

Wymagania szczegółowe dzielą się na działy:

  • ja i społeczeństwo,
  • szkoła jako wspólnota,
  • społeczność lokalna i regionalna,
  • demokracja i prawo,
  • Polska – władza, świat polityki i sfera publiczna,
  • Polska w Europie,
  • świat globalnych zależności.

W ramach tych działów uczniowie będą uczyć się m.in.: o mowie nienawiści, mechanizmach partycypacji w szkole, praworządności, sprawach urzędowych, zasadach państwa prawa, zagrożeniach dla demokracji, prawach człowieka czy procesie legislacyjnym. Według eksperta, z 45 wymagań obowiązkowych "23 dają pretekst do realizacji edukacji prawnej".

Działania obywatelskie dla uczniów

Każdy uczeń będzie musiał w ramach przedmiotu wybrać i zrealizować cztery, a w przypadku szkół branżowych trzy prawdziwe działania obywatelskie. To np. wzięcie udziału w debacie, przygotowanie pikiety czy przeprowadzenie symulacji obrad lub wyborów.

Uczniowie będą musieli również zrealizować projekt edukacyjny. Może być to analiza przestrzegania jakiegoś konkretnego prawa człowieka, albo analiza kontrowersji wokół stanu praworządności w Polsce.

Przedmiot neutralny politycznie

Edukacja obywatelska ma być przedmiotem neutralnym. Nie będzie przekonywać do konkretnych rozwiązań czy poglądów politycznych. Ma natomiast zagwarantować szansę na zrozumienie problemów społeczeństwa i zapewnić młodym dostęp do rzetelnej wiedzy oraz umiejętności. Edukacji obywatelskiej będą się uczyć uczniowie w klasach II i III liceum ogólnokształcącego, klasach II–IV technikum i w klasach II i III branżowej szkoły I stopnia.