W piśmie do minister edukacji Barbary Nowackiej Marcin Wiącek, rzecznik praw obywatelskich informuje, że tematem obrad Komisji Ekspertów RPO ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego była depresja jako ważne zjawisko społeczne. W dyskusji podkreślono pilną konieczność działań prewencyjnych, zwłaszcza wobec młodych osób.

Eksperci zajmujący się psychoterapią alarmują, że zaburzenia psychiczne są zaskakująco powszechne. Od 1997 do 2009 r. niemal dwukrotnie wzrosła liczba osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych. Dane świadczą o coraz trudniejszej sytuacji dzieci, młodzieży. "Alarmujące informacje dotyczące psychospołecznego funkcjonowania młodych osób nakazują podjęcie kompleksowych działań prewencyjnych w celu wychwycenia niepokojących lub niebezpiecznych dla dziecka sytuacji"- uważa rzecznik.

Korzyści z edukacji zdrowotnej

6 marca 2025 r. Barbara Nowacka, szefowa MEN podpisała projekty rozporządzeń ws. podstawy programowej przedmiotów: edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna, które mają być nauczane od 1 września 2025 r. "Analizując nową podstawę programową edukacja zdrowotnej, można dostrzec szczególnie ważne treści dot. szeroko rozumianej psychoedukacji wobec młodych. Wątki uzależnienia, przemocy rówieśniczej, przemocy seksualnej, zaburzeń nastroju, rozwoju psychicznego, a także niepełnosprawności i neuroróżnorodności to tematy, które aktualnie nie znajdują się w żadnym z przedmiotów, do których młodzież ma łatwy, profesjonalny i równy dostęp" argumentuje rzecznik.

Reklama

Jak zauważa rzecznik, podobne zagadnienia poruszane są przez nauczycieli na zajęciach wychowawczych lub też na lekcjach wychowania do życia w rodzinie, na które uczęszcza jednak tylko część uczniów. Podkreśla, że nie było dotychczas propozycji lekcji, które "odnosiłyby się wprost do funkcjonowania emocjonalnego człowieka, a także wskazywałyby na elementy uczące młodego człowieka o działaniach, jakie powinien podjąć, doświadczając sytuacji kryzysowej lub też obserwując ją u rówieśników".

Reklama

Nowy przedmiot dla jak największej liczby uczniów

Zdaniem rzecznika, pojawienie się przedmiotu edukacja zdrowotna w szkołach od nowego roku, należy uznać za inicjatywę realizującą konstytucyjny nakaz. Chodzi o preambułę do ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, która brzmi: "Zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa". Rzecznik podkreśla, że zdrowie, w tym zdrowie psychiczne małoletnich, powinno być uznawane za kluczowy element działania państwa.

Nauczanie tego przedmiotu ma być dobrowolne Jednak według RPO pożądane byłoby objęcie tym nauczaniem jak największej liczby uczniów. Rzecznik prosi MEN o odpowiedź na pytania:

  • W jaki sposób Ministerstwo Edukacji Narodowej działać będzie w celu objęcia tym przedmiotem jak największej liczby uczniów?
  • Czy planowane są inne działania zmierzające do upowszechniania w szkołach wiedzy dotyczącej zdrowia psychicznego?
  • Czy w ramach działań systemowych planowane jest podjęcie działań lub akcji edukacyjnych dotyczących funkcjonowania psychospołecznego dzieci i młodzieży dedykowanych rodzicom (opiekunom prawnym)?