Trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy Prawo oświatowe. Przyjęcie tego dokumentu planowane jest na drugi kwartał tego roku. Ma znaleźć się tam m.in. nowy rozdział pt. "Prawa, wolności i obowiązki uczniowskie oraz organy ochrony praw i wolności uczniowskich".

Katalog praw i wolności uczniowskich

Proponowany otwarty katalog praw i wolności uczniowskich ma zawierać prawa ucznia m.in. do:

Reklama

poszanowania jego godności oraz praw i wolności z niej wynikających;

  • równego traktowania z innymi uczniami; rzetelnego i opartego na aktualnej wiedzy naukowej procesu nauczania i wychowania;
  • poszanowania jego prywatności (w tym do ochrony danych osobowych, ochrony informacji medycznej, ochrony wizerunku; zachowania tajemnicy komunikowania się;
  • posiadania na terenie szkoły lub placówki przedmiotów osobistych przy sobie lub przechowywania tych przedmiotów, w miejscu do tego przeznaczonym (przedmioty osobiste ucznia nie będą mogą być mu odebrane przez pracowników szkoły, z wyjątkiem przedmiotów, które zagrażają bezpieczeństwu lub naruszają zasady bezpieczeństwa);
  • kształtowania własnego stroju i wyglądu;
  • ochrony praw autorskich własnych utworów;
  • rozwoju własnych zainteresowań i uzdolnień, w tym do brania udziału w konkursach, olimpiadach i turniejach;
  • organizacji życia szkolnego zachowującej odpowiednie proporcje między wysiłkiem szkolnym a czasem wolnym i rozwojem własnych zainteresowań;
  • uzyskania pomocy materialnej; bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkole lub placówce; informacji dotyczących procesu nauczania i wychowania.

Uczniowi przysługiwać będzie wolność: od wszelkich form przemocy, w tym przemocy psychicznej; od dyskryminacji z jakiegokolwiek powodu, w tym w szczególności ze względu na: płeć, wiek, wygląd, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, pochodzenie etniczne, wyznanie albo jego brak i orientację seksualną; sumienia, wyznania i światopoglądu.

Szkoła lub placówka nie może zakazać uczniowi udziału w praktykach religijnych ani zmuszać ucznia do uczestniczenia w praktykach religijnych; słowa i uzewnętrzniania przekonań. Szkoły i placówki oświatowe będą jednak mogły te katalogi poszerzyć.

Katalog obowiązków uczniowskich

W ustawie planowane jest też stworzenie zamkniętego katalogu obowiązków uczniowskich. Zgodnie z nim uczeń ma obowiązek:

  • przestrzegać przepisów prawa regulujących pracę i organizację tej szkoły lub placówki, w szczególności aktów prawa powszechnie obowiązującego, statutu tej szkoły lub placówki i innych wewnętrznych aktów prawnych obowiązujących w tej szkole lub placówce;
  • szanować prawa i wolności pozostałych członków społeczności szkolnej;
  • zachowywać się zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi podczas zajęć na terenie tej szkoły lub placówki i poza nim, przerw w zajęciach, uroczystości, imprez oraz wyjść grupowych i wycieczek;
  • ubierać się zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi (noszenie stroju nawołującego do nienawiści, dyskryminującego, sprzecznego z przepisami prawa lub stwarzającego zagrożenie dla bezpieczeństwa innych członków społeczności szkolnej lub samego ucznia będzie niedozwolone);
  • przestrzegać określonych w statucie tej szkoły lub placówki zasad regulujących strój i wygląd podczas zajęć edukacyjnych wychowania fizycznego oraz zajęć edukacyjnych odbywających się w warsztatach, laboratoriach i pracowniach szkolnych;
  • przestrzegać warunków wnoszenia na teren tej szkoły lub placówki telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych i korzystania z nich na terenie tej szkoły lub placówki, określonych w statucie tej szkoły lub placówki;
  • zachowywać się wobec członków społeczności szkolnej zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi oraz z szacunkiem i poszanowaniem ich godności osobistej; uczęszczać na zajęcia edukacyjne;
  • przygotowywać się do zajęć edukacyjnych oraz przystępować do zapowiedzianych form sprawdzania osiągnięć edukacyjnych;
  • szanować prawa autorskie cudzych utworów.

Kary dla uczniów

Planowane jest także wprowadzenie do ustawy katalogu kar dla uczniów oraz procedury ich wymierzania. Projektowana regulacja zakłada – w sytuacji, gdy niewystarczające okażą się "zwykłe" środki oddziaływania wychowawczego – następujący katalog kar dla uczniów:

  • upomnienie pisemne;
  • nagana pisemna;
  • nagana pisemna z ostrzeżeniem;
  • w przypadku uczniów objętych obowiązkiem szkolnym – zwrócenie się z wnioskiem o przeniesienie do innej szkoły;
  • w przypadku uczniów nieobjętych obowiązkiem szkolnym – skreślenie z listy uczniów.

Projektowana regulacja ma zawierać także procedurę odwoływania się od kar.

MEN chce wprowadzić również zmiany w przepisach dotyczących oceniania w odniesieniu do uczniów pełnoletnich. Wprowadzona ma zostać instytucja sprzeciwu, która pozwoli pełnoletniemu uczniowi na złożenie oświadczenia woli, którego skutkiem będzie zaprzestanie informowania przez szkołę rodziców na temat ocen i przygotowanych prac.