Arkusz egzaminacyjny rozwiązywany w poniedziałek przed południem przez maturzystów opublikowała na swojej stronie internetowej Centralna Komisja Egzaminacyjna.
Egzamin pisemny z polskiego na poziomie podstawowym składa się z dwóch części – maturzyści muszą rozwiązać test i napisać własny tekst (praca ma liczyć co najmniej 250 słów). Mają wybór między napisaniem rozprawki a analizą tekstu poetyckiego.
W temacie rozprawki jest podany problem, którego ma ona dotyczyć. Maturzysta musi przedstawić swoje stanowisko, uzasadnić je, odwołując się do podanego fragmentu tekstu literackiego (zamieszczonego w arkuszu egzaminacyjnym) oraz innych, wybranych przez siebie, tekstów kultury (np. tekstu literackiego, obrazu, filmu).
W tym roku temat rozprawki brzmiał: "Czym dla człowieka może być wolność? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie", a zacytowany w arkuszu egzaminacyjnym fragment to fragment "Prologu" w "Dziadach", części III, gdy głównego bohatera podczas snu odwiedzają duchy nocne oraz aniołowie. Maturzyści, pisząc tekst własny, mieli odwołać się do zacytowanego fragmentu "Dziadów", całego dramatu Adama Mickiewicza oraz wybranego tekstu kultury.
W przypadku analizy tekstu poetyckiego nie ma podanego problemu, który maturzysta powinien poruszyć w swoim tekście, jest tylko ogólne polecenie: zinterpretuj wiersz (zamieszczony w arkuszu egzaminacyjnym), postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją. W tym roku trzeba było zinterpretować wiersz Anny Świrszczyńskiej "Samotność".
Piszący maturę z języka polskiego na poziomie podstawowym musieli też rozwiązać 12 zadań. Sześć z nich odnosiło się do zamieszczonego w arkuszu egzaminacyjnym fragmentu tekstu Haliny i Tadeusza Zgółków "Językowy savoir-vivre". Jedno z zadań brzmiało: "Na podstawie tekstu +Językowy savoir-vivre+ określ trzy warunki, jakie muszą być spełnione, żeby dyskusję uznać za autentyczną". Inne z kolei brzmiało: "Na podstawie tekstu +Językowy savoir-vivre+ wyjaśnij, czym jest +pseudodyskusja+".
Pozostałych sześć zadań odnosiło się do zacytowanego w arkuszu fragmentu tekstu Ryszarda Koziołka "Szkopuł i koniektura" ze zbioru esejów "Dobrze się myśli literaturą", w którym autor pisze o XIX-wiecznej powieści historycznej, odwołując się do "Poetyki" Arystotelesa, powieści Waltera Scotta, Aleksandra Dumasa i "Trylogii" Henryka Sienkiewicza.
W jednym z zadań z tej grupy zacytowano fragment Koncertu Jankiela z XII księgi "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, zaczynający się od słów: "Cieszył ich i rozrzewniał ten śpiew narodowy/ Tak rozmyślając, smutnie pochylili głowy (...)". Maturzyści mieli rozpoznać zacytowany fragment, podać tytuł utworu i jego autora. Odwołując się do całego utworu, z którego pochodzi ten fragment, mieli uzasadnić myśl sformułowaną w tekście Ryszarda Koziołka, że w polskiej literaturze ważne jest tworzenie obrazu "klęski przezwyciężonej".
Maturzyści mieli też napisać streszczenie tekstu Koziołka. Miało mieć ono 40-60 słów.
Z egzaminu z polskiego na poziomie podstawowym maturzyści mogą otrzymać maksymalnie 70 punktów (w tym maksymalnie 50 za tekst własny). Aby zdać ten egzamin, trzeba uzyskać minimum 30 proc. punktów możliwych do zdobycia – egzamin ten należy do grupy egzaminów obowiązkowych. Trwał 170 minut.
Po południu część maturzystów przystąpiła do nieobowiązkowego egzaminu z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Deklaracje chęci przystąpienia do egzaminu na tym poziomie złożyło 21 proc. tegorocznych absolwentów liceów i techników.
Maturzyści zdający egzamin na tym poziomie muszą napisać tekst własny na jeden z dwóch tematów do wyboru.
Z egzaminu z polskiego na poziomie rozszerzonym maturzyści mogą otrzymać maksymalnie 40 punktów. W przypadku tego egzaminu nie ma progu zaliczeniowego; jego wynik ma znaczenie tylko przy rekrutacji na studia. Egzamin trwa 180 minut.
Arkusz egzaminacyjny z polskiego na poziomie rozszerzonym CKE ma opublikować w poniedziałek wieczorem.