Farba na bazie nitrocelulozy

Pełna nazwa: Farba na bazie nitrocelulozy, zwłaszcza do ochrony sezonowej oraz sposób usuwania powłoki lakierniczej

Istota wynalazku

Celem malowania maskującego jest ograniczenie możliwości wykrycia i identyfikacji uzbrojenia i sprzętu wojskowego w terenie przy obserwacji bezpośredniej (nie uzbrojonym okiem) lub za pomocą przyrządów, w których wykorzystywany jest zakres widma obejmujący pasma bliskiego ultrafioletu, promieniowania widzialnego oraz bliskiej podczerwieni. Jednym z rodzajów malowania maskującego jest malowanie deformujące (kamuflażowe) przewidziane dla podstawowych rodzajów uzbrojenia i sprzętu wojskowego (UiSW). W zależności od zastosowanego wzoru kamuflażu rozróżnia się trzy rodzaje malowania deformującego:
- całoroczne – wykonane według podstawowego wzoru kamuflażu,
- sezonowe- wykonane według jednego z sezonowych wzorów kamuflażu (wiosenno-letni, jesienno-zimowy i zimowy),
- specjalne – wykonane na potrzeby specjalnego użycia sprzętu i uzbrojenia wojskowego.

Podstawowy sprzęt wojskowy stanowiący aktualne (i przewidywane) wyposażenie Sił Zbrojnych RP, zgodnie z postanowieniami normy obronnej NO-10-A800:2007 „Malowanie maskujące uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Wymagania ogólne” - powinien być wymalowany w procesie produkcyjnym podstawowym wzorem kamuflażu przewidzianym dla tego sprzętu. Dodatkowo każdy egzemplarz nowowyprodukowanego UiSW wyposażony jest w Katalog sezonowych wzorów kamuflażu, które w toku eksploatacji UiSW w zależności od terenu, w którym jest wykorzystywany i z uwzględnieniem pór roku powinny być nanoszone na sprzęt. Aktualnie stosowane przez producentów farby kamuflażowe spełniające wymagania normy obronnej NO-80-A200 „Farby specjalne do malowania maskującego” są nanoszone w sposób trwały i w przypadku przemalowania sezonowego powoduje konieczność naniesienia kolejnej powłoki lakierniczej zmieniającej de facto trwale podstawowy wzór kamuflażu naniesiony przez producenta. Ze względu na pracochłonność, koszty i trwałą zmianę wzoru kamuflażu przemalowania sezonowe UiSW praktycznie nie są wykonywane w toku użytkowania.

Dostępne farby do czasowej zmiany malowania maskującego są usuwane za pomocą rozpuszczalników lub cieczy agresywnych chemicznie. Stanowi to źródło zagrożenia dla środowiska naturalnego i usuwających farbę ludzi.

Farba na bazie nitrocelulozy, zwłaszcza do ochrony sezonowej, według wynalazku charakteryzuje się tym, że zawiera do 10% części wagowych wodorowęglanu sodu i/lub wodorowęglanu amonu. Wprowadzenie do farby na bazie nitrocelulozy wodorowęglanu sodu i/lub wodorowęglanu amonu powoduje, że farba ulega degradacji w temperaturze około 60oC.

Degradacja farby umożliwia łatwe usunięcie pozostałości warstwy lakierniczej. Dotyczy to wszystkich rodzajów farb ciekłych schnących fizycznie. Eksploatacja takiej farby w temperaturze poniżej 50 st. C niczym się nie różni od eksploatacji zwykłej farby, natomiast w wyższych temperaturach wprowadzone związki chemiczne ulegają rozkładowi wytwarzając duże ilości dwutlenku węgla lub dwutlenku węgla i amoniaku. Powoduje to degradację powłoki lakierniczej.

Sposób usuwania powłoki lakierniczej z farby na bazie nitrocelulozy modyfikowanej wodorowęglanem sodu i/lub wodorowęglanem amonu, według wynalazku polega na tym, że powłokę lakierniczą podgrzewa się do temperatury 60-100 st. C a następnie usuwa się ją mechanicznie i/lub hydromechanicznie. Korzystne jest rozwiązanie, w którym na powłokę działa się strumieniem wody o temperaturze powyżej 60 st. C i ciśnieniu przed dyszą 180 bar.

Korzyści z zastosowania wynalazku

Opracowane farby do wykonywania sezonowych kamuflaży UiSW charakteryzują się łatwością nanoszenia a podstawową ich zaletą jest możliwość usunięcia poprzez zmycie roztworem rozpuszczalnikowym i odzyskanie sprzętu maskowanego nienaruszonym wzorem kamuflażu naniesionym przez producenta, bez uszkodzenia powłok lakierniczych. Pozwoli to łatwo zmieniać wzór kamuflażu z podstawowego na sezonowy.

Sposób usuwania farby eliminuje lub poważnie ogranicza konieczność stosowania rozpuszczalników organicznych i środków agresywnych chemicznie. Jedynym odpadem będzie nieaktywna i nieszkodliwa dla środowiska mieszanina składników wyschniętej farby. Temperatury konieczne do zajścia reakcji są znacznie niższe od 100 st. C, a więc całkowicie bezpieczne dla środowiska i wykonujących prace ludzi.

Farby w kolorze zielonym, brązowym i czarnym mają właściwości umożliwiające nanoszenie ich na istniejące powłoki wykonane farbami poliuretanowymi i poliwinylowymi. Powłoki te są odporne na działanie warunków atmosferycznych. Nanoszenie i usuwanie farby jest możliwe w warunkach poligonowych.

Potencjał komercjalizacji

Zakończono badania laboratoryjne farb wykonanych zgodnie ze zgłoszeniem patentowym. Wykonano serię przedprodukcyjną farb spełniających wymagania maskowania zawarte w normie NO80-A200. W najbliższym tygodniu są uzgodnione pierwsze malowania testowe w jednostce wojskowej. Wojsko wielokrotnie występowało z pytaniami o termin rozpoczęcia produkcji. Przewidywane zapotrzebowanie Wojska Polskiego na farby tego rodzaju to kilkanaście ton rocznie. Wdrożenie do produkcji jest uwarunkowane jedynie pozytywną ocena przydatności w rzeczywistych warunkach poligonowych.