Zespół
prof. dr hab. inż. Anna Ślósarczyk – promotor, kierownik zespołu
mgr inż. Zofia Paszkiewicz
dr inż. Aneta Zima
mgr inż . Joanna Czechowska - doktorantka
Istota wynalazku
Prezentowany wynalazek dotyczy inżynierii materiałowej. Przedmiotem wynalazku jest otrzymanie kompozytowych materiałów implantacyjnych nowej generacji opartych na fosforanie trójwapniowym (TCP), zawierających chitozan. Opracowane preparaty charakteryzują się wysoką poręcznością chirurgiczną i przeznaczone są do łatwego i szczelnego wypełniania ubytków kostnych. Patent na wynalazek został udzielony dnia 25.06.2013r.
Istotą patentu jest sposób otrzymywania kościozastępczych materiałów wiązanych chemicznie, występujących w postaci łatwo formowalnych past. Materiały te uzyskiwane są poprzez zmieszanie ze sobą fazy stałej oraz fazy ciekłej, w wyniku czego powstaje spoista masa - pasta dająca się przenosić do miejsca implantacji. W przeciągu kilku minut po wprowadzeniu do ubytku, pasta wiąże i twardnieje "in situ", czyli bezpośrednio w miejscu zaimplantowania. Starannie dobrana, plastyczna konsystencja preparatu pozwala na wyjątkowo łatwe dopasowanie uzupełnienia do ksz1aHu i wymiarów ubytku oraz jego szczelne wypełnienie, co jest praktycznie niemożliwe w przypadku spiekanych materiałów ceramicznych starszej generacji.
Fazę stałą materiału kościozastępczego stanowi fosforan trójwapniowy (TCP), będący jednym z najsłabiej poznanych i jednocześnie najciekawszym wśród fosforanów (V) wapnia. Związek ten jest nie tylko biozgodny (posiada zdolność do wytwarzania bezpośredniego wiązania z tkanką kostną) i bioresorbowalny (wchłania się w sposób naturalny, a w jego miejscu odbudowuje się kość) , ale posiada również unikalne właściwości wiążące , a proces wiązania jest bezpieczny i zachodzi bez wydzielania ciepła mogącego wywołać obumieranie otaczających tkanek. Podczas wiązania i twardnienia pasty cementowej na bazie TCP powstaje hydroksyapatyt będący odpowiednikiem substancji naturalnie występującej w organizmie, tworzącej mineralną strukturę kości i zębów. Jego obecność sprzyja procesowi integracji, czyli łączenia się materiału z tkanką kostną oraz gwarantuje wysoką biozgodność. Fazę ciekłą biomateriału stanowi roztwór chitozanu, korzystnie modyfikowany jonami wapnia, magnezu i/lub fosforanowymi. Chitozan jest biozgodnym i bioresorbowalnym polimerem, znanym z właściwości antybakteryjnych oraz przeciwgrzybiczych. Materiał ten używany jest w medycynie oraz w biotechnologii jako stymulator wzrostu i rozwoju komórek. Zastosowanie roztworu chitozanu z dodatkiem modyfikatorów korzystnie wpływa na biozgodność i parametry wytrzymałościowe materiałów implantacyjnych po związaniu, a jony wapnia przyspieszają proces powstawania hydroksyapatytu. Uzyskany w ten sposób polski kompozytowy cement kostny charakteryzuje się doskonałym i właściwościami użytkowymi: wysoką zgodnością biologiczną z tkankami pacjenta, bioaktywnością, wytrzymałością mechaniczną zbliżoną do kości gąbczastej i wysoką poręcznością chirurgiczną.
Istotę patentu stanowi także innowacyjne rozwiązanie polegające na tym, że otrzymany materiał może być używany jako samodzielny preparat implantacyjny lub służyć jako spoiwo w materiale kompozytowym z mikroporowatymi granulami ceramicznymi. Specjalne właściwości zastosowanych granul, takie jak wysoka zdolność sorpcyjna, pozwalająca na chłonięcie substancji z otoczenia materiału i duże rozwinięcie powierzchni wewnętrznej umożliwiają wprowadzenie leków do kompozytu. Uzyskany w ten sposób preparat może być wykorzystany jako efektywny nośnik leków lub czynników biologicznych, które będą stopniowo uwalniane z implantu do otaczających tkanek w wyniku przepływu płynów ustrojowych.
Korzyści z zastosowania wynalazku:
Innowacyjne połączenie materiału bioceramicznego w formie proszku lub proszku i granul ze składnikiem organicznym pozwoliło uzyskać biomaterialy kompozytowe typu cementowego o szeregu korzystnych cech w stosunku do istniejących materiałów kościozastępczych, takich jak:
• Wysoka poręczność chirurgiczna - plastyczna forma materiałów umożliwia szczelne wypełnienie ubytku oraz szybkie i bezpieczne przeprowadzenie zabiegu implantacji.
• Wiązanie i twardnienie w miejscu implantacji bez wydzielania szkodliwego ciepła.
• Doskonała integracja (połączenie) z tkanką kostną dzięki obecności bioaktywnego hydroksyapatytu oraz korzystnie modyfikowanego roztworu chitozanu.
• Stopniowa resorbowalność przy zachowaniu funkcji podporowych (rusztowania) dla tworzącej się tkanki kostnej.
• Właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybiczne.
• Wytrzymałość mechaniczna porównywalna z wytrzymałością zastępowanej tkanki.
• Efektywne nośniki leków lub substancji biologicznych, dostarczanych bezpośrednio do kości.
• Stosunkowo niska cena.
Potencjał komercjalizacyjny wynalazku:
Opracowane materiały kościozastępcze nowej generacji są nowoczesnymi preparatami przeznaczonymi dla medycyny regeneracyjnej, inżynierii tkankowej i implantologii. Innowacyjne podejście, polegające na zastosowaniu materiału w formie poręcznej chirurgicznie pasty pozwala na łatwe i szczelne wypełnienie ubytków kostnych wywołanych przez choroby i urazy. Preparaty te charakteryzują się doskonałą biozgodnością i bioaktywnością. Mogą też efektywnie pełnić rolę nośników leków lub czynników biologicznych dostarczanych bezpośrednio do kości.
Obecnie pomimo zapotrzebowania na tego typu preparaty - w Polsce nie są one produkowane. Przewidywane umiarkowane koszty wytwarzania materiałów, czynią je konkurencyjnymi dla zbliżonych , bardzo drogich materiałów zagranicznych i interesującymi dla przemysłu wyrobów medycznych. Opracowane przez nas polskie cementy kostne mają szansę w przyszłości znaleźć zastosowanie do wypełniania ubytków w ortopedii, stomatologii, chirurgii twarzoczaszki czy traumatologii.