Zespół
Irena Grzywa-Niksińska, Izabella Legocka, Małgorzata Machałowska, Alicja Kowiecznikow

Istota wynalazku

W soku białej kapusty znajdują się substancje, które bronią ją przed atakami grzybów, bakterii oraz roślinożerców. Są to glukozynolany i produkty ich rozpadu, izotiocyjaniany i indole. Ich stężenia są za małe, aby w praktyce wykorzystać sok.

W Instytucie Chemii Przemysłowej opracowano metodę zwiększania stężenia tych aktywnych związków biobójczych oraz innowacyjną metodę maksymalnego ich wydobycia z tego taniego, ogólnie dostępnego surowca. Uzyskany biopreparat znajdzie zastosowanie jako środek prewencyjny przed grzybami i pleśniami oraz wykazujący typowe działanie bakteriobójcze. Jego skuteczność biobójcza porównywalna jest z syntetycznymi pestycydami np. bromkiem metylu i antybiotykami np. gentamycyną, ampicyliną. W przeciwieństwie do pestycydów, które kumulują się w organizmach ludzi i zwierząt powodując groźne skutki uboczne, biopreparat nie uczula i nie powoduje alergii. Antybiotyki z kolei na skutek nieracjonalnego stosowania stają się coraz częściej nieskuteczne w walce z niektórymi bakteriami. Ze względu na swoje naturalne pochodzenie i skład, można go nazwać prozdrowotnym.

Opracowano metodę otrzymywania biopreparatu w różnych formach, do różnych zastosowań; w roztworze wodnym, alkoholowym i jako środek o powolnym i równomiernym uwalnianiu się substancji biobójczych czyli w postaci mikrokapsułek lub osadzony na podłożu (haloizycie modyfikowanym mocznikiem). Potwierdzono badaniami w certyfikowanych laboratoriach działanie uzyskanych form preparatu na szerokie spektrum bakterii i grzybów, między innymi bakterie e-coli, gronkowca złocistego, pałeczki ropy błękitnej oraz np. grzybów korozyjnych, grzybów patogennych dla pszczół i czarnej pleśni występującej na przechowywanej żywności. Technologia otrzymywania biopreparatu polega na selektywnym wydzieleniu substancji biobójczych z soku kapusty, nie wymaga kosztownej aparatury i jest niskoenergetyczna. Używane w naszej metodzie roztwory są zawracane do procesu, a odpadowy sok (pozbawiony substancji aktywnych) i wytłoki z kapusty wykorzystano do otrzymywania biodegradowalnych folii i opakowań o właściwościach biobójczych.
Naturalny biopreparat znajdzie zastosowanie w ochronie roślin w produkcji rolnej, sadowniczej i leśnictwie. Posłuży do niszczenia grzybów w magazynach zbóż, owoców i warzyw oraz podczas ich transportu. Będzie można go stosować jako dodatek do farb, lakierów i zapraw gruntujących. Dzięki swoim właściwościom higienizującym (przeciwutleniającym, przeciwdrobnoustrojowym), posłuży do otrzymywania higienicznych papierów oraz materiałów opakowaniowych stosowanych przy transporcie żywności.

Zarówno w doniesieniach literaturowych i patentowych nie spotkano informacji o naturalnym preparacie, który wykazywałby tak silne i szerokie spektrum działania.

Potencjał komercjalizacji

Wdrożenie technologii w naszym kraju spowoduje wprowadzenie całkowicie nowego produktu, zwiększy konkurencyjność i innowacyjność przedsiębiorstw z sektora środków ochrony roślin, przemysłu papierniczego, producentów farb oraz zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki na rynku międzynarodowym. Firma, która z instytutem podpisała umowę licencyjną posiada wykwalifikowaną kadrę, z dużym doświadczeniem i znajomością branży środków higienizujących i ochronnych, co gwarantuje wdrożenie technologii. Głównym źródłem przewagi konkurencyjnej będzie innowacyjny produkt, zawierający substancje aktywne, łączący w sobie właściwości grzybobójcze i bakteriobójcze. Dzięki możliwości zagospodarowania odpadów, będzie konkurował ceną z innymi naturalnymi preparatami, a dzięki ekologicznemu charakterowi również z syntetycznymi.

Obecnie prowadzone są próby aplikacyjne zastosowania biopreparatu u potencjalnych odbiorców. Uzyskano już część certyfikatów i zaświadczeń dla produktów.