Odchudzone podstawy programowe będą obowiązywały od 1 września 2024 r. w klasach IV-VIII szkoły podstawowej, w liceach, technikach i branżowych szkołach I i II stopnia. Treści nauczania zawarte w podstawie programowej dla 18 przedmiotów ogólnokształcących uszczuplono o około 20 proc. Konsekwencją są zmiany na liście lektur szkolnych. Zniknął z niej m.in. "Konrad Wallenrod". "Odprawa posłów greckich" stała się lekturą uzupełniającą, a "Rota" obowiązkową. Część lektur czytanych dotąd w całości, będzie teraz czytana we fragmentach, np. "Pan Tadeusz". Jeśli nauczyciel będzie chciał, aby daną lekturę uczniowie poznali jednak w całości, będzie to możliwe.

Reklama

Szkoła podstawowa

Klasy I-III

Propozycja lektur do wspólnego i indywidualnego czytania:

  • Hans Christian Andersen, "Baśnie" (do wyboru)
  • Justyna Bednarek, "Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych)"
  • Jan Brzechwa, "Brzechwa dzieciom"
  • Waldemar Cichoń, "Cukierku, ty łobuzie!"
  • Agnieszka Frączek, "Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą"
  • Dorota Gellner, "Wścibscy"
  • Julita Grodek, "Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie"
  • Tom Justyniarski, "Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca"
  • Grzegorz Kasdepke, "Detektyw Pozytywka"
  • Piotr Kordyasz, "Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły" (fragmenty)
  • Barbara Kosmowska, "Dziewczynka z parku"
  • Zofia Kossak-Szczucka, "Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata"
  • Maria Krüger, "Karolcia"
  • Åsa Lind, "Piaskowy Wilk"
  • Astrid Lindgren, "Dzieci z Bullerbyn"
  • Hugh Lofting, "Doktor Dolittle i jego zwierzęta"
  • Aleksandra i Daniel Mizielińscy, "Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych"
  • Joanna Papuzińska, "Asiunia"
  • Danuta Parlak, "Kapelusz Pani Wrony"
  • Roman Pisarski, "O psie, który jeździł koleją"
  • Janina Porazińska, "Pamiętnik Czarnego Noska"
  • Maria Terlikowska, "Drzewo do samego nieba"
  • Julian Tuwim, "Wiersze dla dzieci"
  • Barbara Tylicka, "O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśni i legendzie"
  • Danuta Wawiłow, "Najpiękniejsze wiersze"
  • Łukasz Wierzbicki, "Afryka Kazika, Dziadek i niedźwiadek"

Klasy IV-VI

Lektury obowiązkowe (pozycje książkowe poznawane w całości):

  • Jan Brzechwa, "Akademia Pana Kleksa"
  • Janusz Christa, "Kajko i Kokosz. Szkoła latania"
  • Clive Staples Lewis, "Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa"
  • Ferenc Molnár, "Chłopcy z Placu Broni"
  • John Ronald Reuel Tolkien, "Hobbit, czyli tam i z powrotem"

Krótkie utwory literackie poznawane w całości, utwory literackie poznawane we fragmentach i utwory poetyckie:

  • René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, "Mikołajek" (wybór opowiadań)
  • Ignacy Krasicki, wybrane bajki
  • Adam Mickiewicz, "Pan Tadeusz" (wybrane fragmenty)
  • Józef Wybicki, "Mazurek Dąbrowskiego"
  • wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o Prometeuszu, o Syzyfie, o Demeter i Korze, o Dedalu i Ikarze, o Heraklesie, o Tezeuszu i Ariadnie
  • "Biblia": stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o talentach, o miłosiernym Samarytaninie
  • wybrane podania i legendy polskie
  • wybrane baśnie polskie i europejskie
  • wybrane wiersze: Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego oraz pieśni patriotyczne (w tym "Rota" Marii Konopnickiej).

Klasy VII-VIII

Lektury obowiązkowe (pozycje książkowe poznawane w całości):

  • Charles Dickens, "Opowieść wigilijna"
  • Aleksander Fredro, "Zemsta"
  • Aleksander Kamiński, "Kamienie na szaniec"
  • Adam Mickiewicz, "Dziady" część II
  • Antoine de Saint-Exupéry, "Mały Książę"
  • Juliusz Słowacki, "Balladyna"

Krótkie utwory literackie poznawane w całości, utwory literackie poznawane we fragmentach i utwory poetyckie:

  • Jan Kochanowski, wybór fraszek, wybrana pieśń, treny VII i VIII
  • Adam Mickiewicz, "Reduta Ordona", "Świtezianka", "Pan Tadeusz" (księgi: I, II, IV, X, XI, XII);
  • Sławomir Mrożek, "Artysta"
  • Henryk Sienkiewicz, "Latarnik", "Quo vadis" (fragmenty)
  • Stefan Żeromski, "Syzyfowe prace" (fragmenty)
  • wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej oraz aforyzmy Stanisława Jerzego Leca.

MEN wskazało także listę przykładowych lektur uzupełniających dla klas IV-VIII. Liczy ona ponad 50 pozycji. W przypadku klas IV-VI w każdym roku uczniowie będą musieli przeczytać co najmniej dwie książki, w przypadku klas VII i VIII - co najmniej jedną.

Lista lektur dla liceum i technikum

Poziom podstawowy

Utwory literackie poznawane w całości:

  • Jan Parandowski, "Mitologia", część I: Grecja
  • Sofokles, "Antygona"
  • William Szekspir, "Makbet"
  • Molier, "Skąpiec"
  • Adam Mickiewicz, "Dziady" cz. III
  • Bolesław Prus, "Lalka"
  • Fiodor Dostojewski, "Zbrodnia i kara"
  • Stanisław Wyspiański, "Wesele"
  • Stefan Żeromski, "Przedwiośnie"
  • Hanna Krall, "Zdążyć przed Panem Bogiem"
  • Albert Camus, "Dżuma"
  • George Orwell, "Rok 1984"
  • Sławomir Mrożek, "Tango"

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach:

  • Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy świętego Jana
  • Homer, "Iliada" (fragmenty)
  • wybrane utwory polskiego średniowiecza, w tym: "Lament świętokrzyski" (fragmenty), "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (fragmenty)
  • "Pieśń o Rolandzie" (fragmenty)
  • Ignacy Krasicki, wybrana satyra;
  • Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym "Romantyczność"
  • Henryk Sienkiewicz, "Potop" (fragmenty)
  • Władysław Stanisław Reymont, "Chłopi" (fragmenty)
  • Witold Gombrowicz, "Ferdydurke" (fragmenty)
  • Tadeusz Borowski, "Proszę państwa do gazu"
  • Gustaw Herling-Grudziński, "Inny świat" (fragmenty)
  • Marek Nowakowski, "Górą 'Edek'" (z tomu "Prawo prerii")
  • Andrzej Stasiuk, "Miejsce" (z tomu "Opowieści galicyjskie")
  • Olga Tokarczuk, "Profesor Andrews w Warszawie" (z tomu "Gra na wielu bębenkach")
  • Ryszard Kapuściński, "Podróże z Herodotem" (fragmenty).

Utwory poetyckie:

  • Horacy, wybrane utwory
  • "Bogurodzica"
  • Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI
  • wybrane wiersze poetów epoki baroku
  • Ignacy Krasicki, "Hymn do miłości ojczyzny"
  • Adam Mickiewicz, "Oda do młodości"; wybrane sonety z cyklu "Sonety krymskie" oraz inne wiersze
  • wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Mirona Białoszewskiego, Józefa Czechowicza, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Cypriana Kamila Norwida, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Haliny Poświatowskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, w tym "Testament mój", Leopolda Staffa, Wisławy Szymborskiej, Juliana Tuwima.

Poziom rozszerzony

Utwory literackie poznawane w całości - określone dla zakresu podstawowego, a oprócz tego:

  • Jan Kochanowski, "Treny" (jako cykl poetycki)
  • William Szekspir, "Hamlet"
  • Juliusz Słowacki, "Kordian"
  • realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, "Ojciec Goriot" lub Charles Dickens, "Klub Pickwicka", lub Mikołaj Gogol, "Martwe dusze" lub Gustaw Flaubert, "Pani Bovary")
  • Michaił Bułhakow, "Mistrz i Małgorzata"
  • Stanisław Ignacy Witkiewicz, "Szewcy"
  • Tadeusz Konwicki, "Mała Apokalipsa"
  • Janusz Głowacki, "Antygona w Nowym Jorku"

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach - określone dla zakresu podstawowego, a oprócz tego:

  • Homer, "Odyseja" (fragmenty)
  • Dante Alighieri, "Boska Komedia" (fragmenty)
  • Franz Kafka, "Proces" (fragmenty)
  • Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu "Sklepy cynamonowe"
  • Sławomir Mrożek, wybrane opowiadanie
  • wybrany esej Gustawa Herlinga Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta

Utwory poetyckie - określone dla zakresu podstawowego, a oprócz tego:

  • wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej
  • Cyprian Kamil Norwid, "Fortepian Szopena"
  • wybrane wiersze: Stanisława Barańczaka, Czesława Miłosza, "Traktat moralny" (fragmenty), Juliana Przybosia

MEN wskazało, że w każdej klasie obowiązkowo jest poznawana co najmniej jedna pozycja książkowa z listy przykładowych lektur uzupełniających lub spoza tej listy, wybrana przez nauczyciela lub zaproponowana przez uczniów.

Szkoła branżowa I stopnia

Lektury obowiązkowe:

  • Biblia, fragmenty: Księgi Rodzaju, Księgi Hioba
  • Jan Parandowski, "Mitologia", cz. I Grecja
  • Homer, "Iliada" (fragmenty)
  • Sofokles, "Antygona"
  • "Bogurodzica"
  • "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (fragmenty)
  • "Pieśń o Rolandzie" (fragmenty)
  • Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II
  • wybrane wiersze poetów epoki baroku
  • Molier, "Skąpiec"
  • Ignacy Krasicki, "Hymn do miłości ojczyzny", wybrana satyra
  • Adam Mickiewicz, "Oda do młodości", wybrane ballady, wybrane wiersze
  • Juliusz Słowacki, wybrane wiersze
  • Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze
  • Henryk Sienkiewicz, "Potop" (fragmenty)
  • Władysław Stanisław Reymont, "Chłop" (fragmenty)
  • Tadeusz Borowski, "Proszę państwa do gazu"
  • Hanna Krall, "Zdążyć przed Panem Bogiem"
  • wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Czesława
  • Miłosza, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Leopolda
  • Staffa, Wisławy Szymborskiej, Juliana Tuwima
  • Sławomir Mrożek, "Tango"
  • Marek Nowakowski, "Górą 'Edek'" (z tomu Prawo prerii)
  • Olga Tokarczuk, "Profesor Andrews w Warszawie" (z tomu "Gra na wielu bębenkach").

Szkoła branżowa II stopnia

Lektury obowiązkowe:

  • Biblia, w tym fragmenty Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy świętego Jana
  • Horacy, wybrane utwory;
  • "Lament świętokrzyski" (fragmenty)
  • Jan Kochanowski, treny IX, X, XI
  • wybrane wiersze poetów epoki baroku
  • William Szekspir, "Makbet"
  • Adam Mickiewicz, "Romantyczność", wybrane sonety z cyklu "Sonety krymskie" oraz inne wiersze, "Dziady" cz. III;
  • Juliusz Słowacki, wybrane wiersze, w tym "Testament mój"
  • Bolesław Prus, "Lalka"
  • Fiodor Dostojewski, "Zbrodnia i kara"
  • Stanisław Wyspiański, "Wesele"
  • Stefan Żeromski, "Przedwiośnie"
  • Witold Gombrowicz, "Ferdydurke" (fragmenty);
  • Gustaw Herling-Grudziński, "Inny świat" (fragmenty);
  • wybrane wiersze: Mirona Białoszewskiego, Józefa Czechowicza, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Haliny Poświatowskiej, Tadeusza Różewicza;
  • Albert Camus, "Dżuma"
  • George Orwell, "Rok 1984"
  • Andrzej Stasiuk, "Miejsce" (z tomu "Opowieści galicyjskie")
  • Ryszard Kapuściński, "Podróże z Herodotem" (fragmenty).