dr inż. Marcin Szczepaniak
dr inż. Waldemar Maliszewski
dr inż. Piotr Krysiak
mgr inż. Wiesław Jasiński
mgr Patrycja Wojcieszyńska
mgr inż. Janusz Śliwiński
mgr inż. Kazimierz Szyszka
mgr inż. Andrzej Wojciechowski
mgr inż. Wiesław Madej
Istota wynalazku:
SYSTEM ROZMINOWANIA stanowi zespół narzędzi oraz procedur służących do neutralizacji zagrożeń związanych z niewybuchami, niewypałami oraz minami. Zadania zrealizowane w ramach zakończonego projektu TIRAMISU (zrealizowanego w ramach 7PR UE) w części, za którą odpowiedzialny był Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej (WITI) obejmowały badania z zakresu chemii organicznej (niewybuchowy rozkład materiału wybuchowego), chemii nieorganicznej (wykorzystanie termitu do uzyskania deflagracji materiału wybuchowego), jak i aspekty techniki inżynieryjnej (stworzenie neutralizatora wybuchowego, zmodyfikowanego trału naciskowego oraz specjalnego pojemnika do czasowego przechowywania i przewozu przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych.
Opracowano pięć narzędzi polepszających ogólną wydajność, opłacalność i skuteczność rozminowania dużych obszarów, ułatwiających prace osób odpowiedzialnych za rozminowanie a także zwiększających ich bezpieczeństwo. WITI osiągnął tym samym pożądany zarówno przez politykę NATO, jak i UE aspekt współpracy cywilno-wojskowej.
Pierwszym narzędziem jest innowacyjny proces usuwania heksogenu (RDX) na drodze rozkładu niewybuchowego do produktów neutralnych dla środowiska i nietoksycznych. Drugim i trzecim narzędziem jest komplementarny zestaw dwóch prototypowych neutralizatorów: wybuchowego i termalnego – oba narzędzia służą do usuwania min in-situ (w miejscu znalezienia). Pierwsza z metod wykorzystuje zapalarki, materiały wybuchowe, przewody saperskie, lonty oraz oprzyrządowanie do mocowania ww. wyposażenia na obiektach niebezpiecznych, które są niszczone, natomiast druga metoda polega na wykorzystaniu specjalnie skomponowanych wysoko-temperaturowych materiałów palnych (wąskopłomieniowych) przystosowany do przepalania materiałów obudów min i IED oraz spalania zawartych w nich materiałów wybuchowych, bez wywołania ich detonacji. Prototypowy pojemnik do przewozu i czasowego przechowywania materiałów wybuchowych i przedmiotów niebezpiecznych na lekkiej przyczepie to narzędzie czwarte, a piątym jest trał naciskowy do oczyszczania terenu z min o działaniu naciskowym wraz z zapalnikiem odciągowym. Zarówno trał, jak i przyczepę przystosowano do pracy z ciągnikiem rolniczym, co jest ważne z punktu widzenia możliwości prowadzenia rozminowania Krajów Trzeciego Świata.
Efektem pracy jest 6 wniosków patentowych krajowych w tym 3 zagraniczne. Na dwa wynalazki Urząd Patentowy RP udzielił patentu.
Podsumowując, zaproponowane rozwiązanie wpływa na
1. Zdolność do przetrwania i ochrony wojsk inżynieryjnych, a zwłaszcza specjalistycznych pododdziałów rozminowania, wykonujących prace oczyszczania terenu i obiektów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych (IED) w kraju oraz za granicą.
2. Wsparcie organizacji pozamilitarnych w sytuacji zagrożeń niemilitarnych, wsparcie działań cywilnych organizacji i grup zajmujących się rozminowaniem humanitarnym na świecie, które dotknięte są plagą wybuchowych pozostałości powojennych t.j. Chorwacja, Albania (Syria, po zakończeniu wciąż trwającego konfliktu).
Potencjał komercjalizacyjny wynalazku:
Zestaw, który został wytworzony w WITI, oferuje podmiotom działającym w tym obszarze wybór narzędzi pogrupowanych w moduły tematyczne ułatwiające bardziej efektywne wykonanie zadań związanych z rozminowaniem. Narzędzia te zaprojektowane zostały we współpracy z użytkownikami docelowymi, a ponadto były przez nich przetestowane w państwach dotkniętych zagrożeniem ze strony min.
Dla neutralizatorów wybuchowego i termalnego oraz pojemnika do przewozu i czasowego przechowywania materiałów wybuchowych i przedmiotów niebezpiecznych uzyskano 9 poziom gotowości technologicznej (TRL9). Trwają obecnie prace nad uruchomieniem masowej produkcji we własnym zakresie (Zakład Produkcji Doświadczalnej WITI) oraz przemysłu zbrojeniowego. Dla dwóch pozostałych wynalazków (RDX i trał) osiągnięto TRL4.
Z analizy rynku wynika potrzeba produkcji w pierwszym roku po jej uruchomieniu 20 000 sztuk neutralizatora wybuchowego, 20 000 sztuk neutralizatora termalnego, oraz 4 pojemników.
