Przystąpienie do egzaminu jest warunkiem ukończenia gimnazjum. Jeśli uczeń z powodu choroby lub ważnych wypadków losowych nie może na niego przyjść, może go zdawać w drugim terminie: 6, 7 i 9 czerwca. Jeśli przystąpi do egzaminu i napisze go słabo, a równocześnie uzyska oceny pozytywne na świadectwie na zakończenie III klasy, to i tak ukończy gimnazjum.
Wynik egzaminu z części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej będzie miał wpływ na przyjęcie ucznia do wybranej przez niego szkoły ponadgimnazjalnej. Test z języka obcego ma tylko charakter pilotażowy.
Od roku szkolnego 2011/2012 egzamin będzie się składał z trzech części: humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej i języka obcego nowożytnego. W części humanistycznej będą zadania z zakresu języka polskiego i historii oraz wiedzy o społeczeństwie. Egzamin z języka obcego przeprowadzany będzie na dwóch poziomach: podstawowym i rozszerzonym. Nowe zasady określa rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 30 kwietnia 2007 r. (Dz.U. nr 83, poz. 562 z późn. zm.).